180
begrijpelijk worden gemaakt en zou daarom bij onderwijs aan onder
officieren de voorkeur verdienen.
Feitelijk is men aan den vorm der kromme lijn niet gebonden; zij
kan volkomen willekeurig worden getrokken, mits men maar zorgt,
dat het snijpunt der kromme met den wijzerrand nooit eene terug
gaande beweging verkrijgt.
Bij iedere willekeurige randverdeeling behoort eene bepaalde krom
me lijn en omgekeerd. Doch daar het, als de kromme, dan wel de
randverdeeling niet door eene analytische formule gegeven is, ook
onmogelijk is de bijbehoorende verdeeling of kromme te construeeren,
zoo heeft men hieraan feitelijk niets. En al had men deze formule,
dan zou het nog onberekenbaar veel moeite en tijd kosten.
Aangezien het aanbrengen van de binnenste cirkelvormige verdee
lingen een zeer langwijligo en vervelende arbeid is, zullen we nog
kortelijk aangeven, hoe men dien ontwijken kan.
Daartoe construeere men behalve de eerste kromme nog een
spiraal van Archimedes, 't geen zeer gemakkelijk kan geschieden,
door den cirkel in n. gelijke deelen te verdeelen, de stralen te trek
ken en hierop punten aan te nemen, op afstanden van respectie-
12 3
velijk enz. van den afstand tusschen de beide cirkels,
J n n n
gerekend van af een hunner. Yereenigt men deze punten, dan is
de spiraal getrokken. Blijkens hetgeen we reeds hebben aange
voerd, heeft ieder punt van de randverdeeling evenveel kans boven
deze kromme stil te houden; wil men dus bepalen hoever bijv. het
gemiddeld trefpunt in de breedte rechts of links van het doel ligt,
wanneer men het vuur opent, dan heeft men slechts den wijzer rond
te draaien en boven de tweede kromme af te lezen. De binnenste
cirkelvormige verdeeling kan dus gemist worden. Plakt men nu op
den tweeden vleugel eene verdeeling, loopende van een tot honderd,
dan kan om dezelfde reden ook de buitenste verdeeling vervallen.
Een en ander is te eenvoudig om er verder over uit te weidenhet
verdient voor de duidelijkheid aanbeveling de tweede kromme in andere
kleur, bijv. in rooden inkt te trekken.
J. U. van Loon.
le Luitenant der Artillerie.
