321
geweest zijn, wanneer de Hova's hun eenigszins energiek het hoofd
geboden hadden? Uitstekend bood zich de gelegenheid daartoe aan,
bij de Kamoro en Betsiboka, bjj het overtrekken der bergruggen.
"Wat ware ten slotte uit de Franschen geworden, indien zij Tanana-
rivo verbrand, zonder hulpmiddelen gevonden hadden? Waarschijn
lijk zou dan de verovering van Madagascar aan Frankrijk nog heel
wat meer offers gekost hebben.
Het lafhartig gedrag den Hova's vermindert intusschen de ver
diensten der Fransche troepen niet, die zich onder alle omstandig
heden voortreffelijk hebben gehouden en alle berichtgevers, zoowel
de Duitsche en Engelsche als de Fransche spreken een zeer gunstig
oordeel over hen uit. Moedig overwonnen zij de grootste bezwaren.
Bijzonder te prijzen was het werk der genietroepen, die, afgeschei
den van den zeer moeilijken wegen-aanleg, die grootendeels ten hunnen
laste kwam, drie groote bruggen bij Maravoay, over de Kamoro en
over de Betsiboka bouwden, daarbij tot aan de schouders in het water
staande, bedreigd door talrijke krokodillen, geplaagd door venijnige
muskieten, en onder ontzettende verliezen door koorts en dysenterie
teweeggebracht.
Het is aan de energie van de troepen en hunne aanvoerders te
danken, dat de met groote verwachtingen aangevangen, doch met
treurige ervaringen en harde lessen verloopen veldtooht, ten slotte
nog tot een gelukkig einde werd gebracht.
A. F.
