43
Benzol (C6 H6) wordt verkregen nit steenkolenteer in den vorm
van eene kleurlooze, schitterende en zeer brandbare stof. Blootge
steld aan de inwerking van salpeterzuur, verandert de stof in mononi-
trobenzol (C6 H5 N02), eene zware, olieachtige, gele vloeistof, met
een karakteristieken geur naar bittere amandelen. Het wordt op
groote schaal gebruikt bij de fabricatie van aniline en dus ook van de
vele kleurstoffen daarvan vervaardigd. Onderwerpt men het mononi-
trobenzol wederom aan de inwerking van salpeterzuur, dan wordteen
tweede atoom waterstof vervangen en ontstaat binitrobenzol in den
vorm van lange schitterende schilfers, die bij 100° smelten en daarna
bij stolling eene kristallyne massa vormen (1).
Nitrobenzol moet in tegenstelling met schietkatoen en nitroglycerine
worden beschouwd als eene genitreerde samenstelling door substitutie
verkregen, niet als een ether (2), de waterstof wordt vervangen door het
radicaal N02. Het voorzetsel meta, dat voor het woord binitrobenzol
gevoegd wordt, heeft betrekking op chemische theorieën, die wij niet
nader zullen ontwikkelenhet zij voldoende op te merken, dat men
drie soorten binitrobenzol kan onderscheiden ortho, para en meta, die,
hoewel ideutiseh wat samenstelling betreft, verschillende physische
eigenschappen bezitten.
Daar het mononitro- en het binitrobenzol zware vergiften zijn,
moet men er voor zorgen de springmiddelen, die deze stoffen bevatten,
niet meer met de handen aan te raken, dan volstrekt noodzakelijk is,
wanneer zij niet ontwikkeld zijn met het een of andere omhulsel.
In geen geval mag men na deze stoffen behandeld te hebben, eenig
voedsel aanraken, alvorens de handen goed te hebben gewasschen.
Zij, die verplicht zijn deze ontploffingsmiddelen te behandelen, moeten
veel melk drinken. Eene Engelsche commissie is belast geweest met
het onderzoek naar de vergiftige invloeden van nitrobenzol.
(1) Dictionnaire de Chimie van Watt: I, 544.
(2) Dit versehil berust op een scheikundig inzicht, dat ik niet nader uiteen zal
zetten. Toch willen wjj er op wgzen, dat als bijvoorbeeld schietkatoen ook eene geni
treerde samenstelling was door substitutie verkregen, men door de werking van reduc
tiemiddelen eene organische base verkrggen moest, juist zooals men van nitrobenzol-
aniline verkrjjgt.
