13
die onze troepenmacht over vele versterkingen of posten verspreidt
en dus versnippert, ons evenmin de pacificatie van het gewest kan
bezorgen. Zoodanige optreding brengt ten spoedigste aaneensluiting
bij den vijand, die, geholpen door de anarchie, welke sinds jaren in
dit land heerscht, in vele fractiën verdeeld was. Alleen eene zeer
sterke, offensief optredende troepenmacht, die na de te leveren ge
vechten niet naar onze geconcentreerde stelling terugkeert, maar het
veroverde gebied blijft bezetten, doch zoodanig, dat wij ook daarna
nog het initiatief kunnen behouden, kan zoodanigen vijand onder
den voet krijgen. Zoodanige troepenmacht was en is thans ook niet
voor geruimen tijd bijeen te houden. Eene offensieve optreding in
Atjeh onder de omstandigheden, waarin het leger sedert jaren ver
keerde, zou aldaar den guerillaoorlog sleepende houden. Telkens
wanneer onze troepen uit de geconcentreerde stelling in Groot-Atjeh
deboucheerden om, zooals de soldaat dat noemt, uit te rukken en
daarna binnen de linie terug te keeren, zal de eerst voor die troepen
wijkende guerilla weder komen opdagen en hen, soms voor het
soldateninstinct. op weinig eervolle wijze, naar huis brengen.
Wij moesten dus, zoolang wij niet sterk konden zijn en zoolang
wjj onzerzijds het initiatief niet konden behouden, niet uitrukken,
maar den volksoorlog sluimerende houden. Wij kunnen alleen aan
dien oorlog een einde maken, wanneer wij van onze zijde het initia
tief kunnen behouden. Waarom is de guerilla in Atjeh niet op
getreden tijdens de eerste en tweede expeditiën en na de offensieve
optreding van den Generaal van der Heijden? Alleen omdat wij
van onze zijde het initiatief behielden, waardoor de vijand gedwongen
werd, zich tot de verdediging te bepalen. Wel is waar kan bij
behoud van het initiatief de leiding onzerzijds toch slecht zijn of op
een groot gedeelte van het oorlogsterrein verloren gaan, in dit geval
wordt hier of daar door onze troepenmacht échec geledendoch dit
is dan van korten duur. Na Februari 1874 gaven wij in Atjeh het
initiatief prijs tegenover den toen nog niet ten onder gebrachten
vijand. Deze was niet dit of dat hoofd met zijne aanhangers, maar
de geheele bevolking. Toen het initiatief niet meer aan onze zijde
was, had de vijand ook geene reden, zich tot de verdediging te
bepalen. Daarom nam hij het initiatief en bracht, ongeorganiseerd
