346
op certificaten van goed gedrag. Het bestuur is in dit opzicht zoo
dikwijls misleid. Tusschen de Atjehsche hoofden zeiven bestaat de
grootste wangunst en naijver.
Yoor onzen omgang met hen gelden dezelfde regelen, die op Java
geldende zijn om vertrouwen, eerbied en ontzag in te boezemen. Aan
de inachtneming dier regelen heeft Nederland het te danken, dat het
met weinig middelen zooveel tot stand heeft gebracht in dezen ar
chipel.
De Generaal Roguet gaf dezen raad:
„On se mettra en relation avec tous les chefs, et séparément; on les
traitera avec douceur, dignité et confiance; quelques uns conseilleront de
les diviser entre eux ou de les compromettre vis-a-vis des lenrsde pren
dre les dévots et les faibles par les prêtres ou les femmes; les malheu-
reux, les hommes immoraux par l'argent; les autres par l'honneur, la
raison, lenrs relations d'amitié, de familie ou de caste; d'autres fois, c'est
en flattant leur amourpropre qu'on les ramènera."
Bij het verleenen onzer gunsten aan de Atjehsche hoofden is tot
dusver te weinig gedacht aan hunne zonen. "Wij zouden deze leeg-
loopers kunnen vangen door hun op eene school voor aanzienlijke
inlanders te Kota Radja gratis onderwijs te geven en hun daarna
op de verschillende bureaux onzer ambtenaren van het binnenlandsch
bestuur in Atjeh eene aanstelling als ambtenaar (zendeling, tolk, klerk)
met bezoldiging en costuum te waarborgen, zelfs al ware het vooral
in de eerste jaren slechts voor den vorm. Verscheidene leden der
Atjehsche jeunesse dorée stichten slechts kwaad in de kampong's;
maar afgescheiden hiervan heeft de besproken maatregel een ander
nut. Terecht schreef de Generaal Roguet:
„C'est avec les jeunes gens qui n'ont rien ou peu a regretter du passé,
tout a espérer de l'avenir, qu'il paraït plus convenable de faire bail: se
les rendre favorables est peut-être le plus sur moyen d'avoir les families
elles-mêmes."
Onder de in onderwerping gekomen hoofden zullen eenige lastige
elementen worden gevonden. Een der middelen om hen misschien
voor altijd onschadelijk te maken, is hen over te halen tot het doen
eener reis naar Mekka op kosten van het gouvernement. Tijdens
den Padrioorlog heeft men dit middel toegepast en de geschiedenis
