430
Veel, maar niet altijd is in onze Indische oorlogen gebrand. De
bevelhebber, die zoo ontwikkeld is, dat hij het staatsbelang beseft,
en die een man van hoofd en hart is, moet slechts zeer zelden en
dan alleen uit oorlogsnoodzaak laten branden. Hij, die het hoogste
gezag voeit, stelle paal en perk aan dat branden en verbiede, dat
ondergeschikte ambtenaren, officieren of inlandsche hoofden daartoe
gedurende of na eenig gevecht eigendunkelijk overgaan.
Moet als straf worden gebrand, dan beproeve men eerst in plaats
van te branden, eene brandschatting of boete te laten betalen, wan
neer daartoe kans bestaat, zooals gedurende den Padrioorlog her
haaldelijk plaats vond. Het laat zich aanzien, dat eene niet gevluchte
bevolking zich in sommige gevallen wel aan die boete zal onder
werpen, wanneer zij ziet, dat wij hare woningen hebben gespaard,
en dat zij door dit feit de wapens spoediger zal nederleggen. Dit
middel om den vijand afbreuk te doen is voor een volk als het
Atjehsche gevoelig en werkzaam niet alleen, maar ook beter dan
het branden, omdat het niet tevens de middelen ontneemt om de
geleden schade te herstellen en aan het gouvernement eeuige vergoeding
te geven, wanneer de bevolking tot onderwerping gekomen en tot produc-
tieveu arbeid teruggekeerd is. Dit middel werd door den Generaal
Michiels toegepast tot bestraffing der bevolking na het dempen van
den opstand van Batipoe in 1841. De bevolking der landschappen,
die aan den opstand hadden deelgenomen, moest de vergoeding beta
len der schade, door roof, plundering en brandstichting veroorzaakt,
en bovendien op hare kosten alle verbrande of vernielde gebouwen,
verschansingen, wegen en bruggen weder oprichten of herstellen.
In Atjeh is de hak gantjing eene soort van afkoopsom bij plunde
ring of braudschatiing. De plundering en de brandschatting behooren
er volgens het volksbegrip tot het recht van den overwinnaar. Bij
brandschatting bedraagt de hak gantjing 3 voor een bamboezen
en 10 voor een houten huis. (zie hoofdstuk V).
Niet altijd behoeft die boete in geld te worden geëischt. Zij kan ge
heel of gedeeltelijk in arbeid (persoonlijke diensten) of jwoducten wor
den betaald Ten einde de betaling der bovenbedoelde boete gemak
kelijk te maken, stond de Generaal Michiels der bevolking toe, haar in
koffie af te doen.
