35
hoofd staat en steeds gestaan heefc een militairtevens voormalig
opnemer (1); en in Holland bij Kon. Besl. van 27 Maart 1878 No. 1
werd bepaald, dat aan het hoofd der Topographische inrichting zal
staan een burgerambtenaar met den titel van Directeur, aan wien voor
de militaire cartographie en hetgeen daaraan verbonden is, een kapitein
of eerste luitenant kan worden toegevoegd. (2)
Het gevolg daarvan is, dat de Hollandsche militaire kaarten ware
kunstwerken zijn, juweeltjes op lithographisch gebied maar ook, dat de
militaire waarde minder groot is, dan zij met de beschikbare arbeids
krachten zou kunnen zijn.
In dit opzicht staat het Topogr. bureau te Batavia hooger.
Wordt in Nederland voor de militaire kaarten (3) uitsluitend gra
vure gebezigd, in Indië vindt deze alleen toepassing bij overzichts
kaarten en wordt in alle andere gevallen de photolithographie als
reproductie-methode gebruikt. In de toepassing van dit procédé
heeft het Topographisch Bureau te Batavia een zeldzamen trap van
volmaaktheid bereikthet vereischt waarlijk een geoefend oog om
verscheidene der door middel van de photolithographie verveelvuldigde
kaarten (bv. de militaire kaart van Sumatra, schaal 1: 40000) van
gravures te onderscheiden.
En het is geenszins gewaagd, te beweren, dat in dit opzicht de
Nederlandsch-Indische Dienst aan de spits staat van de overeen
komstige dienstvakken in alle andere landen.
Dit succes is voor een groot gedeelte te danken aan de bekwaam
heid en de toewijding van den civiel ambtenaar, chef van het Litho
graphisch Etablissement, F. Vogelzang.
In de photolithographie als procédé tot reproductie der militaire
(1) Althans van af het oogenblik, dat de Top. dienst onder de bevelen van den Chef
van den Generalen staf werd gesteld. Red.
(2) Deze burgerambtenaar is, sedert 1878 de heer C. A. Eckstein, een der be
kwaamste lithografen van zijn tijd.
(3) De Topographische en militaire kaart op de schaal van 1: 50000 (stafkaart)
De Chromo-topographi9che kaart op de schaal van 1: 50000 (stafkaart in kleuren)
De Chromo-topographische kaart op de schaal van 1: 25000 (atrookkaart).
De Waterstaats kaart op de schaal van 1: 50000.
(De Chromo-topographische kaart op de schaal van 1: 200000 en de topographi-
sohe atlas op dezelfde schaal).
