474
„de z.g. Indische tactiek te maken, heb ik het onjuiste van die bewe-
„ring ingezien".
Zoowel uit deze woorden als uit de vroeger op blz. 469 door ons
geciteerde blijkt duidelijk het door hem ingenomen standpunt.
Overtuigend wil hij zijn lezers bewijzen, dat er geen Indische
tactiek bestaat, „dat de grondregels en beginselen der tactiek tegenover
„eiken vijand en overal dezelfden blijven en dat alleen hun toe
passing wijziging ondergaat".
V elnu, dan staan wij theoretisch niet op zoo'n erg verwijderd stand
punt. Gemakshalve hechten wij nu wel aan dat woord Indische
tactieken achten wij dat eenvoudiger en beknopter dan steeds te
spreken van de toepassing der onveranderlijke grondregels en begin
selen der tactiek in Indische omstandigheden tegenover een inland-
schen vijand'" en toch bedoelen wij en ook anderen, die met rede
des oordeels over „Indische tactiek" spreken, niets anders dan een
toepassing der tactische regelen onder bepaalde Indische omstandig
heden. Intusschen willen wij die uitdrukking „Indische tactiek", als
zij aanstoot geeft, gaarne vermijden, al vinden wij het bezigen er
van evenmin bespottelijk als het spreken over Europeesche tactiek,
over nachttactiek, over Cubaansche tactiek, desnoods ook over mor
gen-,middag- en avondtactiek en de raillerie van den schrijver op
blz. YII van zijn voorbericht volgende, achten wij het al even vreemd
om te gewagen van een afterdinner-toepassing der tactische grond
beginselen en regels als van een afterdinner-tactiek.
Schreven wij zoo even, dat de Heer van der Maaten en wij theore
tisch met op zoo'n erg verwijderd standpunt staan, toch is de
afstand grooter dan uit het vorige zou blijken.
Voortgaande, over den inhoud van een tactiekcursus sprekende, zegt
schrijver n.l.: „Men vergeet, dat daarin niets anders dan de lessen
„der krijgsgeschiedenis en de ervaring van mannen, die den oorlog
„van nabij en onder verschillende omstandigheden hebben leeren
„kennen, vermeld zijn, voorzoover zij op de wijze van strijden, d.w.z.
„op de gevechten betrekking hebben.
Dit is zeer juist, doch volgt daaruit niet onmiddellijk, le dat de
opvatting, omtrent hetgeen men vaste grondbeginselenvaste tactische
regels noemt, afhankelijk is van subjectieve inzichten en 2e dat het
