41
De teekening vertoont zich en relief en de reproductie kan des ver
langd in de snelpers plaats hebben.
Het kenmerkend onderscheid tusschen deze manupulatie en de
reeds elders toegepaste asphaltmethode in halve tinten bestaat hierin,
dat door het gebruik van de screenplate het griseeren op de couche
hetzij dan direct of bij overdruk achterwege blijft.
Natuurlijk is hier evenals bij de heliogravurewelke het beeld
en creux geeft, eene volmaakt zuivere photographie als uitgangs
punt noodzakelijk.
Ook daarom is het bovenomschreven procédé voor verschillende
wetenschappelijke doeleinden van veel belang, omdat het retouchee
ren zoowel met de pen als met de graveerstift zeer gemakkelijk is.
Een tweede aan het Topographisch Bureau in het leven geroepen
procédé berust op de directe overbrenging op steen van eene oude
reproductie door weder opwekking van den vetten inkt.
Men heeft hier dus met een autographische operatie te doeu en
het geheim bestaat slechts in het vinden van een behoorlijk prepa
raat, dat in staat is, den ouden inkt weder op te lossen. (1)
(1) Hiernaar werd reeds meermalen gezocht. Ook de sporen, welke nu en dan
op bankbiljetten te vinden zijn, wijzen er op, dat het gilde der valsche munters
zich op het zoeken naar een deugdelijk preparaat schijnt toe te leggen. Het bljjft
daarom van het meeste belang om bij het drukken van de biljetten de inktsoort
zoodanig samen te stellen, dat zjj volkomen indroogt en niet meer is op te wekken
iets wat niet altijd»het geval is.
Eenige jaren geleden las ik o. a. in het Fransohe tijdschrift VImprimerie het volgende,
recept voor de oplossing van den inkt, dat ik hier in originali laat volgen:
Nouveau mode de reproduction lithographique
„Yoici un procédé qui permet de reproduire sur pierre ou sur zinc les impressions
anciennes ou récentes sans aucune difficultéon prépare une solution trés claire de gela
tine dont on verse une couche mince sur one pierre lithographique ou sur un zinc et
on laisse sécher. On fait dissoudre, d'autre part, de l'alun dans l'eau jusqu'a saturation.
On mouille dans cette solution d'alun le verso de la feuille imprimée que l'on veut repro
duire, de sorte que l'alun pénètre toute l'épaisseur du papier sans traverser l'encre d'impri-
merie qui forme le dessin ou les lettres du recto. On applique le recto sur la pierre
ou sur le zinc, que l'on passe aussitót a la prcsse. Par l'effet de cette pression, l'alun,
dont le papier est imprégné, rend la gelatine insoluble al'eau chaude partout ou elle
touche les parties non imprimées du papier, tandis que tous les endroits de la gélatine
qui n'ont été touchés que par l'encre du dessin ou des lettres ont été préserves do
l'alun. Ces endroits restent done solubles a l'eau chaude. On enlève lr feuille de pa
pier qui doit rester intacte et l'on verse de l'eau chaude sur la couche de gélatine.
