767
beschouwing, zoo geheel afwijkend van de onze, hebben wij als
officier doorloopend rekening te houden, ten einde een juist oordeel
te kunnen vellen over zijne handelingen en over allerlei bijzonder
heden, die zich in den omgang met hem voordoen. Het nu en dan
bespreken van ethnographische bijzonderheden bij de behandeling van het
geografische gedeelte van het besproken leervak brengt niet het door
mij gewenschte resultaat te weeg, omdat het ondoenlijk is al de
variaties in de velerlei gebruiken der onderscheidene volken, welke
dan opgesomd worden, behoorlijk uit elkaar te houden.
Voor zijne behoeften als aanstaand officier van het Indische leger
moet den leerling een helder inzicht worden gegeven in de denkwijze
van den inlander in het algemeen, op godsdienstig en maatschappe
lijk gebied, waarbij de gebruiken van enkele volken uit onzen
Archipel in het bijzonder slechts moeten worden aangehaald ter
toelichting en tevens om te doen zien, dat de oorsprong van al deze
onderscheidene gebruiken terug te vinden is in de begrippen, die over
het geheel genomen de denkwijze van den inlander van het Maleisch-
Polynesische ras beheerschen.
Dit doel nu is zeer wel te bereiken; onze groote ethnoloog, Dr.
GK A. Wilken, heeft in zijne werken dengene, die zulks nastreeft,
alle materiaal in handen gegeven.
Natuurlijk moet de inhoud zijner werken zeer 'verkort worden
medegedeeld, om het goede doel niet voorbij te streven en misschien
den lust tot latere studie weg te nemen.
Alleen het beeld van het algemeen moet den leerling forsch omlijnd
voor oogen staande draperie, die de vormen van dat beeld slechts
voordeeliger doet uitkomen, bestaat in de vermelding van allerlei
interessante bijzonderheden, die de leerling evenwel niet uit het hoofd
behoeft te leeren.
Wenschelijk is het daarbij, dat men de vermelding van al die bij
zonderheden zoo veel mogelijk door de aanschouwing van platen en
photographieën vergezeld doet gaan, ten einde het onderricht meer
vruchtdragend te maken.
Het is toch zeer lastig om aan een volbloed Europeaan, die Indië
nooit aanschouwd heeft, eene duidelijke voorstelling van speciaal Indi
sche zaken en toestanden te geven.
