769
daar voordoen, en getuige te zijn van gesprekken van inlanders
uit alle deelen van den Archipel.
In het genoemde hoofdstuk van zijn werk geeft hij blijk een inzicht
te hebben in de denkwijze van den inlander, vervormd onder den invloed
van het Mohammedanisme, zooals niemand vóór hem bezeten heeft.
Het is of er voor den lezer, die dit spannend verhaal met aandacht
volgt, een licht opgaat over alles, wat hem te voren in de verhouding
tusschen Europeaan en Inlander duister voorkwam.
Hij zal er tevens uit kunnen afleiden welken weg wij op moeten
om den inlander meer waardeering voor den Europeaan te doen op
vatten; een weg, die zeker tot het doel zal voeren, zoolang nog
geene geloofshaat, zooalsalleen de Islam in staat is zijnen belijders
bij te brengen, den Inlander ongevoelig heeft gemaakt voor ons streven
in goede richting.
Na het Mohammedaansch Recht moeten de vormen, waaronder
het huwelijks en erfrecht zich in N.-Indië openbaren, getoetst worden
aan de beschavings-geschiedenis der volken van onzen Indischen
Archipel; moet den leerling dus een inzicht worden gegeven in de
familie-verhoudingen bij de instelling van het matriarchaat en het
patriarchaat met exogamie en endogamieonder vermelding waar wij
deze toestanden kunnen aantreffen.
(Zie WilhenOver de verwantschap en het huwelijks-en erfrecht
bij de volken van den Indischen Archipel).
Daarna moet volgen eene behandeling der gebruiken en plechtig
heden bij verlovingen, huwelijken en begrafenissen.
(Zie het gelijknamige werk van Dr. Wilhen en het Mohammedaansch
Recht van Dr. vjd Berg).
En hiermede hebben wij dan de schets: «De inlander van zijne
wieg tot aan het graf" in zijn geheel.
De bepalingen op het grondbezit bjj den inlander kunnen veilig
achterwege blijven als voor ons van minder belang. (1)
Er blijft dan alleen nog eene bespreking over van de eigenaardige
moeilijkheden en schoonheden der inlandsche talen en ten slovte zou
ik dan, als de kroon op het werk, behandeld willen ziende omgang
(1) Ook hieraan eenige woorden te wijden. Ieder beschaafd Europeaan in Indië
dient hiervan iets te weten.
