775
talen vlot kan spreken, want daar komt het op aan; maar die ver
klaring zal men niet licht van zichzelf durven geven.
De practijk onzer betrekking en de studie van de voornaamste krijgs
kundige vakken vergt in een afmattend klimaat, als het Indische, al
zooveel van onze krachten, dat we wel weinig tijd zullen kunnen
vinden voor dergelijke speciale taalstudies
En toch, als men eens liefde voor de studie van Inlandsche talen
heeft opgevat, en men komt dan bijv. bij Soenclaneezen te dienen, en
hoort daar die zoetvloeiendste en zangerigste aller Inlandsche talen,
wie weet of de verzoeking dan niet bovenkomt om ook hier eens
wat meer van te willen weten. Als tijdverdrijf heeft dit al weer
zijne aangename zijde, en eens Javaansch kennende leert Soendaneesch
zeer spoedig. Ook zou het de moeite loonen om, bijv. op Atjeh
zijnde en den tijd daarvoor disponibel hebbende, zich op het Atjehsch
toe te leggen. Ook hierin zou men wel spoedig eenige vorderingen
kunnen maken, en er voor de practijk veel nut uit kunnen trekken
eene opwekking tot de studie van het Atjehsch ligt echter geheel
buiten het kader van mijn betoog.
Om nu op het Javaansch te komen, zoo zeide ik reeds, dat alleen
het groote aantal Javanen in ous leger eene studie van het Javaansch
al zeer wensehelijk zoude maken. Er is echter nog veel meer wat
de studie van het Javaansch (1) in ons leger in de hoogste mate aanbe
velenswaardig doet zijn. Geene taalstudie geeft zulke verrassende
resultaten voor de practijk als juist die van het Javaansch. Er is
geene andere taal ter wereld waarvan de kennis dengene, die ze
verworven heeft, zoo groot overwicht geeft over het volk, dat die taal
als moedertaal spreekt, dan juist het Javaanschen dat ik hier niet
overdrijf, zal ik straks in de gelegenheid zijn te bewijzen, daar het
bloot een gevolg is van het wezen der taal zelve.
De goed Javaansch sprekende Europeaan staat in de achting van
den Javaan bijzonder hoog aangeschreven, alleen door zijne kennis van
die taal en van al wat de Javaan hem, als gevolg daarvan, verder
voor goede eigenschappen toedicht.
(1) Ja, maar de studie v/ti Javaansch is op hoogeren leeftijd z<5o uiterst moeilijk,
dat zelfs de ambtenaren van het B. B., die deze taal konden spreken, nu nog met
name bekend zijn. Eed.
