784
verkoopen bij de compagnie tot de zeer groote zeldzaamheden kunnen
gaan rekenen.
Vooral bij eene recruten-compagnie is men instaat doordekennis
van het Javaansch en een optreden, als ik boven schetste, ontleend
aan de kennis van de zeden en gewoonten van den Javaan, een bijna
wonderdadig effect te verkrijgen.
Door de kennis van het Javaansch wordt men dan ook beter in
staat gesteld de recruten te behoeden voor de exploitatiezucht,
waaraan zij van de zijde van het inlandsche kader en van de oudere
inlandsche fuseliers bloot staan, en kan men dezen voorgoed den
lust benemen om verder hunne kwade practijken in toepassing
te brengen.
Als men mij, op grond van dit alles, wil toegeven van hoe groot
nut het voor den officier kan zijn, om zich op de studie van het
Javaansch toe te leggen, eene studie, niet om de taal alleen, maar
juist om hieraan de middelen te ontleenen beter met zijne Javaansche
minderen te kunnen omgaan, is het dan niet bepaald jammer, dat
nog slechts een zeer gering getal ODzer zich aan de studie van deze
taal wijdt?
Waar ik den invloed beschreef, die van den Javaansch sprekenden
meerdere over zijne Javaansche ondergeschikten uitgaat, vermeldde
ik steeds, dat hij goed Javaansch moet kennen.
Het is trouwens bijna niet mogelijk Javaansch in de compagnie
te gaan spreken, voordat men het er reeds betrekkelijk ver in gebracht
heeft, omdat men anders onophoudelijk tot toestanden komt, waarbij
de wederzijdsche partijen elkaar niet goed begrijpen en de Javaan
eigenlijk nog niet recht weet, wat hij aan zijn meerdere heeft, en
hoe of hij zich tegen hem zal moeten houden.
Dit is eene periode, die voor beide partijen minder aangenaam is?
en zoolang men niet het hooge standpunt bereikt heeft of dit althans
zeer nabij is gekomen, waarop men werkelijk goed Javaansch spreekt,
zoolang is men ook nog niet in staat om ten volle partij te trekken
van de voordeelen, die ik boven schetste.
Hen moet echter bij alles eene leerschool doorloopen, en hoewel
dat hier speciaal eene zeer moeilijke is, zoo zal men toch, indien men
slechts doorzet, bereiken, wat men wenscht, terwijl de Javaan zelf
