919
terrein partij trekkende, verschaffen zij ons slechts zelden de gele
genheid, haar gevoelig en herhaaldelijk te slaan. Slechts bij eene
goed uitgevoerde verrassing en de ondervinding heeft geleerd, dat
deze zeldzaam is kan er van gevoelig slaan sprake zijnanders
worden wij, trots onze overwinning, het gevoeligst getroffen.
De bewegingen des vijands zijn strooptochten van korten duur.
Heden treden de benden in eene nachtelijke schermutseling of in
eene overvalling onzer patrouilles op en morgen zijn zij weêr ver-
loopen. Moge er bij die benden al eens van succes sprake zijn dan
is dit uit den aard der zaak klein en van zéér tijdelijken aard.
Van eenige organisatie is bij deze benden geene sprake. Alleen
zou men onzen vijand kunnen verdeelen in beroepsstrijders en eene
soort reserve, uit gewone kamponglieden bestaande, die in den regel
aan den strijd geen deel neemt.
Ter Westkust van Sumatra waren tijdens het begin van den Pa-
drioorlog de onderscheidene landschappen of loeak- s, waarin deze
landstreek verdeeld is, van elkander gescheiden door versterkte liniën,
die eerst vele jaren na dien oorlog geheel geslecht zijn. Het terrein
tusschen twee liniën, dat van 20 tot 200 passen breed was, werd
tanah radja (onzijdig territoir) genoemd, waarop de geschillen tusschen
twee loeak's, die niet in der minne konden worden bijgelegd, door
gaans met de wapens werden beslecht. Niet alleen waren de loeak's,
maar ook de onderdeelen er van of districten, ja zelfs het grootste
gedeelte der op zichzelven staande kampongs in verdedigbaren staat
gebracht.
Ook in Atjeh troffen wij liniën van verdediging aan, die niet alleen
haar ontstaan aan den oorlog tegen ons, maar ook aan vroegere
onlusten in eigen boezem te danken hadden. Ook daar is elke
kampong versterkt.
De Atjeher is, zooals reeds in hoofdstuk IY gezegd werd, een
goed pionier. Met chicanes weet hij goed te werken.
De Europeesche militaire ingenieur verlangt voor zijne verster
kingen o. m een vrij uitzicht en een open terrein, deels om aan zijne
vuurwapenen de grootste uitwerking te verzekeren, deels om het
onbemerkt naderen van den aanvaller te verhinderen. Daardoor zijn
