- 925
raadzaam zijn, daartoe niet te haastig te besluiten maar wanneer
de bevolking vijandig blijft, wanneer die militaire bezetting de bevolking
veeleer in onrustige en vijandige stemming houdt, in stede van mst
aanbrengt, wanneer de assistent-resident of controleur geen gezag
kan uitoefenen, geen invloed op het bestuur kan hebben dan moeten
de staatkundige belangen voor de handhaving dier militaire bezetting
wel groot zijn om haar, uit een militair oogpunt beschouwd, geene
loutere verspilling van krachten te noemen.
Het postenstelsel heeft, zooals ik reeds zeide, in den oorlog op
Java voliaan. Het heeft evenzeer voldaan op Sumatra's Westkust,
in Palembang, ter Wester- en in de Zuider- en Oosterafdeeling van
Borneo. Waarom heeft het postenstelsel in Atjeh nog niet voldaan
Omdat met of door dat stelsel versnippering van troepen, verzwak
king der veld- of mobiele troepen, tallooze escortes, tot geleide van
couvooien en patrouilles, om het tusschengelegen terrein van vijan
delijke benden schoon te houden, en een hoogst vermoeiende dienst
verkregen werd, waardoor wij ons op alle punten even zwak maakten
en ons tot eene bijna zuiver lijdelijke houding moesten bepalen, doch
de onderwerping van het land achterwege bleef en de vijand in de
gelegenheid bleef gesteld ons herhaaldelijk en gevoelig te treffen,
waarvan hij meesterlijk partij heeft getrokken. Omdat men in Atjeh
het postenstelsel ging toepassen, toen de kracht des vijands nog in
't geheel niet gebroken was, omdat wij ons er mede verzwakten en
hij sterk bleef. Op Java, in den oorlog van 1825 tot 1830, deed
men juist het omgekeerde, zooals 'c behoort. Indien dus het posten
stelsel in Atjeh nog niet voldaan heeft, moet dat niet aan het
postenstelsel, doch aan de minder gelukkige toepassing er van worden
geweten.
De plichten van een postcommandant in eene nog niet onderworpen
landstreek zijn vele. In eene instructie voor de postcommandanten
in de Fransche bezittingen ter Westkust van Afrika (Senegal en Niger)
leest men o. m.
Votre attitude sera done toute de conciliation et exempte de toute
apparence degression. Yous exigerez de la part de tout le personnel
militaire et civil sous votre autorité, qu'il s'y conforme et qu'il s'abstienne
absolument de tout ce qui pourrait être pris, de prés ou de loin, pour
