107
en moeilijk doortrekbare kali's te moeten trekken en dan nog
verplicht te zijn geschaafde en gedrukte dieren, die bovendien ook
nog slecht gevoed konden worden, dienst te moeten laten doen,
ziedaar „eine Gewaltprobe" waartegen geen muildier of paard bestand
is. Edoch, ze zijn er gekomen, al is er ook enorm veel van de krachten
van mensch en dier gevergd. En ieder, die in dat terrein geageerd
heeft, zal erkennen dat dit zoo is.
Niet alzoo de anonieme beoordeelaar, die eenigen tijd geleden in
de Javabode zulk een hoogst ongunstig oordeel over de muildieren
uitsprak.
Vermoedelijk heeft deze echter weinig van de praktijk gezien en
zijn wijsheid uit courantenberichten en mededeelingen „uit de zoo-
veelste hand" bijeengegaard.
Gaarne wordt erkend dat er wel degelijk ook waarheden in zijn
opstel voorkomen, doch zijne gevolgtrekkingen zijn niet geheel juist,
of beter gezegd, overdreven.
Met een goede behandeling kunnen we het met onze muildieren
een heel eind sturen, al geef ik toe dat ze nog niet volmaakt aan alle
eischen beantwoorden, reeds vroeger wees ik hierop wat betreft het
doortrekken van natte sawah's. En wat een goede behandeling ver
mag, wensch ik hier met een voorbeeld te staven.
Toen voorden opvoer van vivres naar de buitenposten een 100 tal
pikolpaarden te Batavia werd aangekocht en deze (na een door de
intendance op ondervinding gebaseerde snel-africhtings methode!)
met keurig geverfde draagbokken en nieuw harnachement kort daar
op naar Atjeh werden gezonden, had men daar de stoutste verwach
tingen van. Na hen geruimen tijd te hebben laten uitrusten van
de vermoeiende reis, werden zij met tweeën door dwangarbeiders rond
geleid en langzamerhand weder aan het dragen van lasten gewend.
Dat was goed ingezienmaar
Een minimum hoeveelheid kader en eenige stukrijders moesten deze
menschen als geleiders bekwamen, hen leeren opzadelen, poetsen enz.
Men weet hoe bekwaam stukrijders, zonder bepaald nauwlettend toe
zicht, in dit opzicht zijn. Na eenigen tijd konden ze een pikol aan
gewicht dragen en werden in gebruik genomen, doch de gevolgen
waren ontzettend.
