a—-t fo+»Sn--
164
In het algemeen zullen de grootste ladingen, die de grootste
snelheden aan de projectielen geven, ook de heftigste trillingen
veroorzaken. Er zijn echter zooveel omstandigheden, die alleen op
de grootte van den verheffingshoek of alleen op het bedrag der
aanvankelijke sneldheid van invloed zijn, dat we slechts eene zeer
geringe, bijna onwaarneembare fout zullen begaan, als we deze
betrekking van afhankelijkheid verwaarloozen.
De vertragende werking van den luchtweerstand is afhankelijk
van de middellijn en de gedaante van het projectiel, de dichtheid
der lucht, de snelheid van het projectiel en het projectielgewicht.
De variatiën van de twee eerste factoren kunnen bij goede projec
tielen buiten beschouwing blijvenwel is waar zijn zij nooit geheel
te vermijden, doch zij zijn te klein om van merkbaren invloed te
worden op de spreiding. Hetzelfde geldt ten aanzien van de dicht
heid der lucht; deze kan gedurende één vuur als constant worden
aangenomen, en mocht zij ooit eene belangrijke wjjziging ondergaan,
dan zal dit slechts eene verplaatsing van het trefferbeeld bewerken. De
invloed van de snelheden op den luchtweerstand is reeds in de
formulen [9] en [10] in rekening gebracht; hierop behoeft alzoo
verder geen acht te worden geslagen. Er blijft dus nog alleen over
om te beschouwen den invloed van de variatiën in het projectielgewicht.
Zware projectielen zullen kleinere aanvankelijke snelheden krijgen
dan lichte; zij zullen echter hunne snelheden naar verhouding ook
beter behouden. De kleinere aanvankelijke snelheid veroorzaakt een
kleinere dracht; het feit daarentegen, dat de beweging minder sterk
vertraagd wordt, doet de dracht aangroeien.
Op korte en middelbare afstanden is de eerste invloed sterker
dan de tweede en doet dus eene vermindering van gewicht de
schootsverheid toenemen; op zéér verre afstanden heeft men het
omgekeerde. De ballistiek leert nu, dat wanneer het projectielgewicht
P met een bedrag P toeneemt, de dracht met een bedrag w
aangroeit volgens de formule
in welke formule wederom de luchtweerstand evenredig met de nde
