172
die bij het enkele geweer geene constante verhouding. Deze verhou
ding wordt aanhoudend kleiner. Zoo is bijv. bij het bundelvuur van
middelmatige schutters de spreiding op 400 M. ruim 7,5 maal
grooter dan die bij het enkele geweer; op 900 M. daarentegen slechts
4 maal. De Majoor Rink berekent de spreidingen bij het bundei-
vuur door die bij het enkele geweer met een standvastigen coëfficiënt
te vermenigvuldigen, doch uit het voorgaande kan genoegzaam blij
ken, dat eene dergerlijke wijze van handelen weinig waarde heeft.
Volledigheidshalve hebben wij in de voorgaande tabel ook de uit
komsten van de berekeningen van den Majoor Rink opgenomen men
ziet, dat zij zelfs niet bij benadering als juist kunnen worden aan
gemerkt.
Trouwens ook de wijze, waarop de Majoor Rink de spreiding bij
het enkele geweer wil berekenen, is onjuist. Volgens hem kan men
dien vinden door te berekenenivaar cle hoogste en waar de Laagste
baan van den 50 °/0 spreidingskegel op den grond komen, als de
middelste baan op den vizierschots afstand den grond treft? Bij
deze wijze van berekening wordt over het hoofd gezien dat de spreiding
voor een goed deel veroorzaakt wordt door de variatiën in de aan
vankelijke snelheden, die vooral op grootere afstanden van zeer veel
invloed zijn. De berekeningen op pag. 233 Indisch Militair Tijdschrift
1892 (noot 1) geven dan ook uitkomsten, die 5,5 respectievelijk
3 M. te klein zijn. De fout is wel is waar gering, doch dit is enkel
een gevolg daarvan, dat op een afstand van 600 M. de invloed
der spreiding in de snelheden nog betrekkelijk klein is. Indien men
echter die wijze van berekening toepast op grootere afstanden, bijv.
1000 of 2000 M. kunnen de fouten tot 50 of 80°/0 klimmen.
Heeft men op drie verschillende afstanden de lengtespreiding be
paald en kent men voor die afstanden de waarden van tg a, en tgó,
dan vindt men door deze waarden in formule (15) te substitueeren
d'ie vergelijkingen, waarin de waarden van x, y en z als onbekenden
fungeeren. Door deze vergelijkingen op te lossen, worden die waar-
den gevonden, waarna men door eene eenvoudige berekening de
spreidingen op alle mogelijke afstanden kan vinden. Aldus te werk
gaande kan men zich zeer veel tijd, moeite en geld besparen. Vooral
bij geschut is dit een aanzienlijk voordeel, aangezien men anders een
