177
aanzienlijke besparing van tijd en geld leiden, terwijl men dan tevens
het voordeel heeft, dat men veel nauwkeuriger uitkomsten verkrijgt
In de voorgaande beschouwingen is aangenomen, dat de variatiën
in den luchtweerstand zoo gering zijn, dat hunne uitwerking van
geen merkbaren invloed is op de grootte der spreiding. In het algemeen
is dit ongetwijfeld juist, doch er kunnen ook gevallen voorkomen, waar
in zich die invloed wel degelijk laat gevoelen. Heeft men namelijk te
doen met kleine rotatiesnelheden, dan zal het projectiel niet meer vol
doende tangent aan de baan blijven. Maakt nu de as van het projectiel
een eenigszins grooten hoek met de baan, dan zal dit eene sterke ver
meerdering van den luchtweerstand tengevolge hebben, welke vermeer
dering uit den aard der zaak ook weer onderhevig zal zijn aan variatiën.
Dit nu heeft eene vergrooting van de spreiding tengevolge en deze
vergrooting kan zelfs zeer aanzienlijk zijn. Zoo is bijv. bij ons
veldkanon de trefkans in het algemeen uitmuntend, doch bij het
gebruik van kleine ladingen zeer gering. Zulks is niet een gevolg
daarvan, dat men bij het gebruik van die ladingen eene grootere
spreiding in de aanvankeljjke snelheden of in de schootshoeken heeft,
maar het moet uitsluitend daaraan worden toegeschreven, dat de
rotatiesnelheid te gering is om het projectiel voldoende tangent aan
de baan te houden. De spreiding zal dan ook in zulke gevallen
veel sterker aangroeien, dan formule (15) aangeeft, en weinig of geen
verband houden met de waarden van x, y en z. Ook bij ronde
projectielen, waarbij de luchtweerstand, of liever zijne werking, in
hooge mate afhankelijk is van de steeds varieerende wijze, waarop
het projectiel roteert, zijn de afgeleide formulen niet van toepassing.
[Wordt vervolgd].
Di. I, 1898.
12
