213
een betrekkelijk vast observatiepunt aan te bieden, zoo heeft hij daar
entegen het groote nadeel van aan het vijandelijk vuur te zijn bloot
gesteld en tot op zekere hoogte van den wind afhankelijk te wezen
zoo wordt zijne opstijging gevaarlijk, ja misschien zelfs onmoge
lijk, bij eene windsnelheid van meer dan 10 M. per seconde of
van 36 kilometer per uur, hetgeen de gewone snelheid is bij 't
opstijgen van vrije ballons in luchtstreken boven de 1000 meter.
(In Nederland is de gemiddelde snelheid slechts 6 M. per seconde
of 25 Kilometer per uur, waarbij echter valt aan te teekenen, dat
deze snelheid, bij stormen, soms tot meer dan 200 meter kan stijgen.)
De toestellen, tot militaire doeleinden geschikt, bestaan uit twee
soorten
le De eenvoudige toestellen of lenzen met grooten brandpuntsaf
stand, reeds sinds geruimen tijd in gebruik bij de waarnemingen
tot het verkrijgen van photographische opnamen der sterrendeze
toestellen hebben echter het nadeel, dat het noodzakelijk is de geno
men afdrukken later met het vergrootglas na te gaan of wel ze te
vergrooten.
2° De samengestelde vergrootende toestellen, photographische ver
rekijkers of teleobjectieven, die het voordeel hebben van het opge
nomen beeld tevens te vergrooten.
De lenzen met grooten brandpuntsafstand bestrijken uit den aard
der zaak slechts een klein veld en de vergrootingsfactor is niet meer
dan 4.
Bij één meter brandpuntsafstand het maximum, indien men
althans de behandeling van het instrument niet te lastig wil maken
en op eene hoogte van 5000 meter (met het oog op de veiligheid
mag de afstand tusschen den ballon en de vijandelijke batterijen
niet minder bedragen) kan het veld op het cliché eene lengte hebben
van 900 meter, hetgeen ruim voldoende is voor de opname van een
fort en zijne omgeving. Deze opnamen kunnen dan twee of driemaal
vergroot worden, zoodat hierdoor de vergrootingsfactor 8 a 10 wordt.
De photographische verrekijkers en de teleobjectieven hebben eene
eerste vergrooting van 8 S, 20, hetgeen bij goed weer en gemiddelde
windsnelheid gelijk staat met eene verlichting van ongeveer 1/20 seconde.
Een verrekijker met eene lens van 1 Meter brandpuntsafstand en een
