254
Bij de behandeling van de spreiding der trefpunten hebben wij
onder de oorzaken der spreiding mede beschouwd de variatiën in
het projectielgewicht. Uit den aard der zaak zal deze oorzaak
zich ook doen gevoelen bij de spreiding van de springpunten der
granaatkartetsen. Doch daar men deze projectielen veel gemakke
lijker op het juiste gewicht kan brengen dan granaten, zullen deze
variatiën veel geringer zijn en bijgevolg ook de spreiding, die er het
gevolg van is. Bovendien werkt bij het granaatkartetsvuur nog een
machtige factor mede, dien nien bij het granaatvuur niet heeft, name
lijk de onregelmatige werking der tijdbuizen. Vooral deze laatste
omstandigheid maakt, dat de invloed van de variatiën in het projectiel
gewicht bij het granaatkartetsvuur ternauwernood merkbaar zullen
zijnwij zullen dan ook dien invloed verder in deze verhandeling
verwaarloozen. De hoofdoorzaken, die de spreiding der springpunten
teweegbrengen, zijn alzoo:
1/ de variatiën in de aanvankelijke snelheden,
2/ de variatiën in de schootBhoeken,
3/ de variatiën in de brandtijden der buizen.
Wij zullen in het navolgende onderzoeken hoe groot de spreiding
is, die door deze oorzaken teweeggebracht wordt, en tevens nagaan
in welke richting zij werken.
ad 1. Zij in fig. 4 Os de schootslijn en S het gemiddeld spring-
punt, dan is Ss de valhoogte van het projectiel. Veronderstellen
we nu, dat de oorzaken sub 2 en 3 niet bestaan, dan zullen alle
projectielen in de richting Os worden weggeschoten, en alle na een
zekeren tijd springen, die steeds volmaakt dezelfde is. Denken wij
ons nu voor een oogenblik de zwaartekracht opgeheven, dan zal een
projectiel, dat met de gemiddelde snelheid wordt weggeschoten in
s springen. Projectielen daarentegen met de grootste en kleinste
snelheid zullen springen in a en b. Nemen wij nu weer overeen
komstig de werkelijkheid aan, dat de zwaartekracht wel werkt, dan
zullen de projectielen niet in a, s en b springen, maar zooveel lager
als de valhoogte bedraagt. De valhoogte nu is bij gelijke projectiel
gewichten alleen afhankelijk van den vluchttijd hier den brandtijd
der buis, en daar alle brandtijden verondersteld zijn volmaakt gelijk
