339
de bevolking der onder geregeld bestuur gebrachte streken, dat de
gevolgen van onze inmenging zich in sterkere mate openbaren in het
toenemen der draagkracht van de bevolking dan in het stijgen der
op te leggen lasten, dan is de rekening spoedig opgemaakt.
Yoorop staat de besliste noodzaak om voort te gaan op den weg van
uitbreiding van gezag. Aan de eene zijde is daarvan een gevolg eene
aanhoudende stijging van uitgaven en daardoor vermeerdering van lasten
voor de bevolking. Houdt daarmede, aan de andere zijde, de toename
der lusten niet minstens gelijken tred, dan sluit de rekening voor
de bevolking met een saldo nul of minder dan nul en bracht dus
onze inmenging wel verandering doch geen verbetering, wat in elk geval
bewijzen zou dat wij beneden onze taak van koloniale mogendheid bleven.
Van de hoogst gevaarlijke methode om een deel der uitgaven, die voort
spruiten uit gezagsuitbreiding, te verhalen op eene bevolking, die geens
zins deelt in de voordeelen, behoeft dan niet eens gesproken te worden.
Zijn wij werkelijk niet berekend voor onze taak, dan dient dit er
kend te worden en zal, door beperking van het te uitgebreide veld
van werkzaamheden, voorkomen moeten worden, dat wij zelf, ge
dwongen door de omstandigheden, ons gezag, al uitbreidende, tevens
al meer en meer ondermijnen.
Maar zijn wij, zij het dan ook met inspanning van alle krachten,
wel opgewassen tegen dien reuzenarbeid, is ons bestuur het over-
heerschte ras eene zegen, niettegenstaande den lastendruk, die het met
zich brengt, dan ook die toekomst met vertrouwen tegemoet gegaan,
dan zonder aarzelen voorwaarts
Met die hoop in het hart wees ik erop, dat ons leger, door zijne
samenstelling, niet aan enge grenzen gebonden mag zijn. Er dient
gezorgd dat het vooruit kan, als het vooruit moet. Vooral zal dit
het geval zijn, als het plotseling geroepen mocht worden om vreemd
geweld te keeren. Dan zal het de vraag zijn, niet hoever de finan-
tieele draagkracht der koloniën reikt, maar of het Moederland zich
de enorme opofferingen zal willen getroosten, die noodig zullen zijn
om haar onschatbaar bezit te behouden. In geen geval mogen wij
op de beantwoording van die vraag vooruitloopen, door voort te gaan
met het onmogelijk maken van buitengewone krachtsinspanning in
buitengewone omstandigheden.
