74
Gelijk bekend is, waren onze eerste aanrakingen met Atjeh
van minder gunstigen aard, hetgeen voornamelijk moet worden
toegeschreven aan den invloed der Portugeezen en Spanjaarden.
Van de twee bevelhebbers der Zeeuwsche schepen de Leeuw
en de Leeuwinde eerste Nederlandsche schepen, die Indië
bezochten en den 21sten Juni 1599 op de reede van Atjeh
het anker lieten vallen, werd er een, Corfelis de Houtman,
met het grootste gedeelte van het scheepsvolk verraderlijk ver
moord, terwijl zijn broeder Frederik met een achttal schepelin
gen ruim twee jaar in Atjehsche gevangenschap moest zuchten.
Een tweede tocht naar Atjeh onder den Yice-Admiraal Pau-
lus van Caerden was even ongelukkig, terwijl een nieuwe po
ging, aangewend door de voorhoede der groote vloot, welke uit
gerust door de Oude Compagnie te Amsterdam, den 31sten Juli
1600 onder bevel van den Vice-Admiraal Jacob Wilkens voor
Atjeh verscheen, schipbreuk leed op de nog steeds vijandige
gezindheid der bevolking
De Roy en Bikker zouden echter gelukkiger zijn; zij kwa
men op een oogenblik, dat de Sultan Alaoe„'d-din Ri'ajat
Sjah ontstemd was over de houding zijner Spaansche bond-
genooten.
De handige Zeeuwen wisten dan ook te verkrijgen dat de
Houtman en de zijnen zonder losprijs werden vrijgelaten en dat
er op Atjeh een handelsfactorij „de Zeeland" werd opgericht.
In het werk „Atjeh en de Atjineezen" van den gepensionneerden
kolonel der artillerie A. J. A. Gerlach, die ter zake van dezen
tocht zijn gegevens geput heeft uit twee zeer belangrijke ver
halen voorkomende onder No. NYI en XVII in de Verzameling
der onuitgegeven stukken van het oud-kolohiaal archief.lezen wij
omtrent de ontvangst te Atjeh onder meer het volgende:
De scheepsbevelhebbers werden door Atjehsche edelen van
boord gehaald, „ende insonderheijt isser geprepareert ende
„toegemaeckt een oliphant, waarop de brieven van zijne excel
lentie (prins Maurits), gelegd zijn met al sulcke presenten als
„aen Zijne Majesteit waren gedestineert, dewelcke hij alle in
„weerde ende met grooten eere ontfangen heeft, de capiteinen
