27
In de laatste 25 jaren heeft dan ook, voor zoover ons bekend,
slechts machtsuitbreiding van eenige beteekenis plaats gehad op Lombok.
Dat het leger uitgebreid werd niettegenstaande de bezetting van
enkele posten, in landstreken waar de bevolking vertrouwd kon
wordeD, werd ingetrokken was een gevolg van de vele ziekten, die
bij voortduring onze levende strijdkrachten hebben geteisterd, waar
door een zeer groot deel van onze soldaten in hospitalen enz. werden
verpleegd, of niet voor den dienst te velde geschikt waren, terwijl
toch het zelfde aantal benoodigd bleef, om den hardnekkigen strijd
met Atjeh te kunnen blijven volhouden.
Zulk een strijd, tegen zulk een vijand is in onze Indische krijgs
geschiedenis niet bekend, zulk een krachtsinspanning zal waarschijnlijk
nimmer weer van ons leger worden gevorderd, zoodat het mij niet
twjjfelachtig voorkomt of, deze strijd eenmaal beëindigd, zal een
groot deel van onze soldaten feitelijk overcompleet doen worden,
zullen wij althans geen vrees behoeven te koesteren, met de leger
macht, waarover wij alsdan kunnen beschikken, niet in staat te
zullen zijn, in de toekomst onze bezittingen met kracht te kunnen
beheeren en te behouden.
"Wel is waar, liggen in onze koloniën nog uitgestrekte landstreken
braak, die slechts op ontginning wachten, om rijke vruchten te kunnen
voortbrengen, men denke aan de Battaklanden, Midden-Borneo en
de vele strekeD, waarheen de naar edele metalen, petroleum, enz.
zoekende particuliere industrie zijn schreden richt maar gedachtig
aan het spreekwoord: ,,qui trop embrasse, mal étreint," heeft ons
koloniaal bestuur zich niet tot machtsuitbreiding laten dwingen, is
niet overgegaan tot de definitieve inbezitneming en beheersching
van die landstreken, vóór ze de macht daartoe bezatom aan dien
maatregel kracht bij te zetten. Kort gezegd dus niet'.
Machtsuitbreiding dwingt tot legeruitbreiding," maar: „onze
beschikbare krachten beheerschen (beperken) machtsuitbreiding."
Ik wensch hierbij niet eens ter sprake te brengen de groote voor-
deelen, bereikt door onze nieuwe bewapening.
Waar m. i. dus do geheele redeneering van den schrijver op de
valsche premisse van toekomstige machtsuitbreiding is gebouwd, zal
ik zijne verder daaruit getrokken conclusiën niet volgen en acht ik
