161
Ernstige overweging verdient voorzeker hetgeen de heer Bendeleroud
Indisch administratie-officier en chef van het administratief beheer over de
Hoofdambulance der IIe Atjeh-expeditie, in het debat na boven bespro
ken voordracht opmerkt omtrent de noodzakelijkheid om het administra
tief beheer der Militaire Hospitalen over te brengen naar den Genees
kundigen Dienst.
Bijzonder ons naar het hart gesproken, waren de woorden van Mevr.
C. Kempers Stutterheim, de bij ieder fuselier bekende „Soldatenmoeder"
nog onlangs om hare verdiensten door onze geliefde koninginne geridderd.
Groote zedelijke moed heeft die kranige vrouw, die door daden zoo
herhaaldelijk getoond heeft, hoe men ten goede moet werken, aan den
dag gelegd om de verdediging op zich te nemen van de Indische solda
tenvrouw, de vrouw, die als concubine helaas in veler oogen vooral in
Nederland niet veel hooger staat dan de prostitué.
Wij zeggen het U gaarne na, het concubinaat moge uit een algemeen
maatschappelijk oogpunt afkeuring verdienen, wij mogen de hoop koeste
ren, dat het eenmaal verdwijnen zal, aan de andere zijde moeten wij erken
nen, dat als het in onze kazernes dan een kwaad is, dat het dan een
noodzakelijk kwaad is, de aanwezigheid van de soldatenvrouw behoedt
den soldaat voor veel erger dingen en zonder haar zouden ongetwijfeld
ernstige, diep treurige toestanden geboren worden. "Wij wijzen slechts
op de ondervinding in het Engelsch-Indische leger opgedaan.
Red.
De Minahassa. Haar verleden en haar tegen-
woordigen toestand; door N". Graafland, oud
zendeling-leeraar, directeur der kweekschool
voor inlandsohe onderwijzers te Tanawangko, en
adjunct-inspecteur van het inlandsch onderwijs
in de vijfde afdeeling. Batavia G. Kolff en Co.
1898.
Wederom liggen twee dubbele afleveringen (12/13 en 14/15) van het
verdienstelijke werk van den heer Graafland, dat thans zijn voltooiing
begint te naderen, voor ons.
Het komt ons onnoodig voor nader gedetailleerd op den belangrijken
inhoud dezer afleveringen te wijzen; de bewerking der nieuwe hoofd
stukken toch komt geheel met die van vorige overeen en bevat evenals
deze zeer lezenswaardige ethnografische beschrijvingen.
