863
Hoewel het niet afdoet aan de gewichtsverhoudingen van de samen
stellende elementeD, die in de aldus genoemde en voorgestelde che
mische verbinding voorkomen, en het evenmin op het ontledingsschema
invloed uitoefent, daar het verschil tusschen beide eerst duidelijk
wordt bij het bezigen van structuurformules, meen ik toch, ter wille
van de duidelijkheid, te moeten opkomen tegen 's schrijvers wijze
van voorstelling.
Men begrijpe mij wel; in de verste verte is het mijne bedoeling
niet, een betoog te willen leveren ten gunste van de eene of van de
andere formule, doch, uitgaande van de formule voor cellulose C6 Hi0 O5,
stelle men de inwerking van geconcentreerd salpeterzuur daarop
bij aanwezigheid van geconcentreerd zwavelzuur, ter opname voor het
vrij komende water voor door
C6 H10 05 n HNO3 C6 H10 _u05 n (NOs)n n H, O
en noeme de gevormde verbinding cellulose n-nitraat (1), öf wel door:
C6 H10 05 n HNO3 C6 H10 -n 05 (N02)n -f n H2 O
en geve haar den naam van n-nitro-cellulosemaar men noeme iets,
wat men als een nitraat schrijft, geen nitro-verbinding.
In het eerste geval stellen we ons de verbinding dus voor als een
salpeterzuur-zout, evenals de bekende kali-salpeter KNO3, waarin
de plaats van het enkelvoudige element kalium wordt ingenomen
door de saamgestelde groep C6 H10 _u 05_n in 't tweede geval als
een nitro-verbinding, waarvan bet nitro-benzol Ce H6_u (N02)u (2),
ontstaan uit C6 H6 -f- n HNO3, en het nitro-phenol Ü6 H5_u (N02)n
OH (3), ontstaan uit C0 H5 OH n HN03, voorbeelden zijn.
Wat nu het ontledingsschema aangaat van trinitro-cellulose (de hooger
genoemde hexa-nitrocellulose is als een dubbel molecule te beschouwen),
welke naam o. a. ook in de Handleiding tot de kennis der artillerie
voor de cadetten der infanteriecavalerie en genie1e afleveringont
plofbare stoffen 1896, voor de onder den naam schietkatoen bekende ver
binding is aangenomen, algemeen stelt men het als volgt voor
(1) Yolgens Eder en anderen Zie: Bericht der deutschen chemischen Gesellschaft,
deel 18. blz. 169 onderscheidt men van de uit een dubbel molecuul cellulose aldus gevorm
de verbindingen, naarmate n van 6 tot 2 afdaalt, 5 cellulose-nitraten.
Ook Dr. W. F. Koppeschaar noemt schietkatoen en collodion cellulose resp. tri- en
bi-nitraat.
(2) Di-nitrobenzol CG (NO*), komt o. a. voor 17.5 o/0 voor in het belliet.
(3) Trinitro-phenol (NOa)3 OH in het bekende piJcrinezuur.
