866
dat, naar men beweert, zeer veel overeenkomst heeft met ons kruit
voor scherpe patroneD, per gram (de proef werd genomen met 4
gram) ontwikkeld werden: 895 c.M3. gas bij 0° (nul) en 760 m.M. in
clusief de waterdamp, terwijl wij boven vonden per p gram trini-
trocellulose 826.13 c.M3.
De verhouding der hoeveelheden gevormde gassen bleek echter,
zcoals trouwens te verwachten was, nog al te verschillen; zoo werd
vooral kooloxyde in meerdere en kooldioxyde in mindere mate aan
getroffen.
De spanning, die volgens het bovenberekende ongeveer 6000 atmos
feren zou bedragen in een onveranderlijke, geheel met buskruit gevulde
ontbrandingsruimte, is in het vuurwapen aanzienlijk geringer, niet
alleen omdat de oorspronkelijke verbrandingsruimte niet geheel met
kruit gevuld [is en in aanzienlijke mate toeneemt, zoodra de bewe
ging van het projectiel begint, maar ook, omdat van de ontwikkelde
warmte een groot deel verloren gaat, d.i. zich aan den loop meedeelt
en dezen in trillende beweging brengt, en naar buiten uitstraalt. Zij
neemt aanvankelijk snel toe zij het ook langzamer dan bij het meer
brisante oude kruit bereikt een maximum, dat bij onze geweren
en karabijnen ruim 3600 atmosferen bedraagt en neemt daarna vrij
snel af (1).
Een gevolg van de niet constante samenstelling van het schietkatoen-
kruit is, dat bij een bepaald geweer- (karabijn-) stelsel niet, zooals
vroeger, aan een bepaald ladingsgewicht kan worden vastgehouden,
maar van elke partij kruit de hoeveelheid moet worden vastgesteld,
die aan het projectiel een aanvankelijke snelheid meedeelt, overeen
komende met die, welke bij de baanbepaling werd waargenomen en
waarop dientengevolge de kogelbaan van het wapen berust. Zoo weegt
de lading van onze patroon, scherpe No. 1, 2.3 a 2.55, gemiddeld
1) De oorzaak van het springen van loopen, dat volgens schrijver (biz. 59S) alleen in
de eerste jaren voorkwam, doch door de meer en meer vooruitgaande techniek verdwenen
zou zijn, is o. i. een eenvoudig gevolg van het zich in den loop bevinden van vreemde
stoffen proppen klei, nat zand, afgetrokken pompkoorden met daaraan bevestigde poetslap
pen, e. d. g. waar de kogel door den druk der buskruitgassen met enorme kracht indringt.
Het gevolg daarvan is, dat de loop om den kogel, die nu als 't ware een grooter kaliber
heeft verkregen, door te laten zich ter plaatsewaar de prop zituitzet, ja in sommige
gevallen barst of springt. Opzettelijk daartoe in Indië genomen proeven hebben zulks ten
duidelijkste bewezen.
