935
Een bezoek aan de desa's te Delanggoe, waar ik zelf den aanmaak
van ligmatjes van het begin tot het eind heb gadegeslagen, maakt 't
mij mogelijk het onderstaande mede te deelen in de hoop, dat de
lezer er belang in moge stellen.
De pandan-plant groeit in 't wild en aan den kant van rivieren,
slooten, waterleidingen en dergelijke, waar ze eigenlijk dient om te
beletten, dat de dijken of galangans bij 't minste of geringste door
breken en zoodoende al te spoedige overstrooming der velden, wat
anders nog al veelvuldig plaats heeft, te voorkomen. Men zou de
plant bijna aanzien voor een groote ananasplantalleen dat van deze
de bladeren roodachtig en de struiken zelve veel kleiner zijn ze
heeft eene gemiddelde hoogte van l1/2 meter.
Is het blad van de plant afgesneden hetgeen tot op den grond
geschiedt dan wordt het op zeer primitieve, doch niet minder
handige wijze van de doornen ontdaan en over de lengte in tweeën
gespleten. Het blad wordt daartoe in de linkerhand genomen, terwijl
met de rechter (waarvan om den duim en voorsten vinger een haar
of scherpe vezel is gebonden) eerst de rug en dan de doornen aan
beide zijkanten van het blad in eens daarmede bijzonder vlug worden
afgesneden. Dan wordt het alzoo van doornen bevrjjde blad overlangs
op dezelfde wijze middendoor gesneden en gekort tot zoover, dat het
blad aan het boveneind voldoende breedte heeft om geschikt te zijn
tot het vlechten der matjes.
Is het blad zoo gesneden, dan wordt het gekookt in gewone
aarden potten (kwalies), waarin niet meer dan 10 bladen tegelijk
deze bewerking ondergaan. Door het koken en daarna drogen ver
krijgen de bladen de gele kleur en glans, en de vereischte vastheid,
waarna tot het vlechten wordt overgegaan. De vlechtster (want het
zijn allen vrouwende kinderen houden zich bezig met het afsnijden
der doornen en het in tweeën splijten der bladen) zit op den grond en
heeft een platte bamboe voor zich van de lengte, die de matten
moeten hebben. Ze legt dan onder de bamboe bet vlechtmaterieel
kruiselings onder een hoek van 90° en werkt van 't midden
naar de kanten. Zjjn de matten op deze wijze gevlochten,
dan wordt de rand erom gewerkt en het geheel recht getrokken.
