569
de draagkracht van de koloniën verre te boven, doch is gelukkig
ook niet noodig. Deze wetenschap zal ons moeten doen besluiten
om het veel goedkoopere inlandsche element (1) zooveel doenlijk
te gebruiken, erop rekenende dat, als uiterste krachtsinspanning
noodig is, dit element voor tijdelijke legeruitbreiding uitsluitend zal
moeten worden gebruikt. In normale omstandigheden moet dus
de verhouding zoodanig zijn, dat uitbreiding van het inlandsche ele
ment in abnormale tijden mogelijk is zonder de innerlijke kracht
van het leger te schaden. Met dezen eisch zal onze legerformatie
rekening dienen te houden.
Hoe zwaar bij mij deze kwestie weegt, wordt duidelijk, als ik hier
mijne overtuiging bloot leg, dat wij veel minder dan half werk doen,
als wij van onze bezittingen alleen een zeer klein deel, Java, ver
dedigen tegen een aanval van buiten. Java is zeer zeker het waard
volste van al or ze bezittingen, maar dit is het alleen zoolang ook
al het overige Nederlandsch is.
Die meerdere waarde van Java toch is grootendeels een uitvloeisel
van onze beperkte krachten, die slechts toelaten om heel langzaam
en geleidelijk ook het overig deel van Insulinde tot ontwikkeling
te brengen. Zoodra onze overige bezittingen zijn overgegaan in
krachtiger hand, zal daar de ontwikkeling met geweldige sprongen
het achtergeblevene inhalen; spoedig zal Java overvleugeld zijn, om
ten slotte voor het moederland nog een lastpost te worden. Dat
ik niet overdrijf zal binnen eenige jaren wel blijken als de ereenigde
Staten van Noord-Amerika een tijdlang in het rustig bezit zullen
zijn der Philippijnen, gesteld dat de geschiedenis van het Zuidelijk
deel van het schiereiland Malakka het nog niet voldoende overtuigend
geleerd heeft. Het is dan ook mijne vaste overtuiging, dat langzamer
hand de meening, dat wij alleen Java hebben te verdedigen, zal
verdwijnen en dat dientengevolge van leger en vloot in de koloniën
zal worden geëischt, dat zij elk onderdeel van Insulinde, met meer
of minder kracht, naarmate van de belangrijkheid, zullen verdedigen
tegen vreemd geweld. Opdat het leger zijn deel van die taak naar
(1) De schatting1 is gemaakt, dat 5 inlanders in kosten met 8 Europeanen gelijk staan,
doch in werkelijkheid is die verhouding voor inlanders nog gunstiger, omdat niet in re
kening werd gebracht, dat Europeanen meer aan ziekten onderhevig zijn, dus meer aan
den dienst onttrokken zijn en bovendien meer kosten aan verpleging.
