974
Deze afwijking neemt, zooals we gezien hebben, toe met het ver
minderen der gemidd. snelheid en is bij eene aanvankelijke snelheid
van 730 M. gelijk aan de afwijking van de tromp. De 5e rubriek bevat
de 50°/o hoogtespreidingen van het enkele geweer, de 6° geefc aan
de som der 2®, 4®, en 5® rubriek en de laatste rubriek de treffer
ruimten der 50°/o hoogtespreidingen of de 50°/0 dieptespreidingen.
Willen wij uit de gegevens der midd. schutters de 50°/o hoogtesprei
dingen van zeer goede schutters afleiden, dan hebben wij slechts van
de 50°/o hoogtespreiding van midd. schutters af te trekken de 50°/0
hoogtespreiding van het geweer en dit verschil te deelen door 2.5,
omdat de 50°/0 fout in schootshoek bij zeer goede schutters 2.5 x
kleiner is dan bij middelmatige en vervolgens bij het quotient op te
tellen de 50°/0 hoogtespreiding van het geweer.
Om omgekeerd uit de gegevens van zeer goede schutters die van
middelmatige te vinden, moet men op dezelfde wijze te werk gaan,
met dit onderscheid, dat thans het verschil met 2.5 vermenigvuldigd
wordt en hierbij de 50°/0 hoogtespreiding van het geweer wordt opge
teld. Later zullen wij zien, dat met vrij groote nauwkeurigheid de
spreiding van midd. schutters verkregen wordt door de 50°/o hoogte
spreiding van zeer goede schutters te vermenigvuldigen met 2. De 6®
rubriek van nevenstaande tabel II, afgeleid uit de tabel voor middel
matige schutters, geeft aan de 50°/0 hoogtespreiding van zeer goede
schutters, terwijl de laatste rubriek aangeeft de 50°/o hoogtespreidin
gen van goede schutters uit de schietproeven te Batoe-Djadjar ver
kregen. (Zie bijlage van de missive van de commissie voor de baan-
bepaling van de karabijn M. 95 dd. 2 Augustus 1898 N°. 6).
De groote verschillen tusschen de uitkomsten voor zeer goede schut
ters volgens mijn methode gevonden en die van Batoe-Djadjar, vooral
op de korte afstanden, maakt mijne wijze van berekening onbetrouwbaar.
Later zullen wij zien, dat die onbetrouwbaarheid geheel verloren
zal gaan bij eene vergelijking der uitkomsten in Duitschiand verkregen.
Intusschen zullen wij ons thans bezig houden met na te gaan de
waarde der schutters, die deelgenomen hebben aan de schietproeven
te Batoe-Djadjar. Daartoe hebben wij slechts op te zoeken de 50°/0
fouten in schootshoek dier schutters, uitgedrukt in honderdsten van
tangenten en wel in 't bijzonder de 50°/o fout ontstaan door de afwij-
