106
missen, naast de lusten ook de lasten dragen. Zonder ons bezit in
de waagschaal te stellen, kunnen wij ons aan die lasten niet onttrek
ken, het is een taak, die moet volbracht worden.
Die taak te willen volbrengen met onvoldoende middelen is niet
mogelijk. Wel echter is het mogelijk en dit hebben wij schitterend
bewezen met onvoldoende middelen het uiterste oogenblik af te
wachten, het oogenblik, dat zonneklaar blijkt: de beschikbare mid
delen zijn onvoldoende.
Maar het feit is niet te loochenen, dat dan tevens reeds veel ver
knoeid is, dat met moeite en opoffering weer zal moeten worden
goedgemaakt. Een gevolg hiervan is, dat, wat vroeger voldoende zou
zijn geweest, thans niet meer voldoende is. Zoo leert ons de geschie
denis, dat expeditiën met onvoldoende middelen werden ondernomen,
omdat het leger te zwak was. Na mislukking der eerste expeditie
moeBt dan een tweede volgen, welke thans veel sterker moest zijn dan
oorspronkelijk zou noodig geweest zijn. Het te zwakke leger moest
dus alleen daarom al tot een grootere sterkte worden opgevoerd dan
vóór het mislukken der expeditie voldoende zou zijn geweest, terwijl
bovendien de daarbij geleden verliezen nog moesten worden aangevuld.
Wat voor uitgaven dus zoo'n mislukte expeditie wel na zich sleept,
behoef ik niet te zeggen. Het is dan ook mijn innige overtuiging,
dat op den duur minder uitgaven noodig zullen zijn voor een leger,
dat geheel berekend is voor zijn taak, dan voor een leger, dat telkens
te kort schiet en dan ten koste van groote geldelijke offers met den
meesten spoed moet worden versterkt. Ik leg den nadruk op „moet",
omdat een koloniale mogendheid nu eenmaal gedoemd is om een oorlog
in de koloniën, eens begonnen, door te zetten tot succes verkregen
is. Bovendien wat een geldverspilling moet het gevolg zijn van dat
herhaald uitbreiden, inkrimpen en opnieuw uitbreiden!
Immers een practische aanwending van alle krachten is niet moge
lijk, wanneer stabiliteit ten eenenmale ontbreekt.
Hoe b. v. een zóó buitengewone aanvulling in zóó korten tijd te
verwerken als in 1878 noodig werd, toen na de mislukte Dte expe
ditie bleek, dat het leger met te zwakke krachten een oorlog was
begonnen tegen het Atjehsche sultansrijk? Yooral bij de toenmalige
samenstelling van het leger was dit ten eenenmale onuitvoerbaar.
