42
van eenige dagen vivres bijzonder groot is en ongeveer evenveel koelies
telt, als de sterkte der troepenmacht bedraagt.
Bij de 3e expeditie naar Bali werden 2000 koelies van Madura mede
genomen en bleven er 1000 in reserve en zulks op een sterkte van
273 officieren en 4737 minderen. Bij het begin van de Lombok-expe
ditie was de trein samengesteld uit 64 mandoers, 1718 dwangarbeiders
benevens 55 karren voor 2 paarden, 120 karrepaarden en 100 draag-
paarden op een sterkte van 107 officieren en 2268 minderen.
Een nadeel van de door ons gebruikte koelies is, dat zij slecht
gedisciplineerd zijn; herhaalde malen is het voorgekomen, dat zij bij
een plotselingen aanval hunne bagage wegwierpen en vluchtten.
Door een dergelijke paniek gingen dan dikwerf vrachten verloren.
Yeelal heeft ook desertie onder de koelies plaats gehad. Bovendien
vereischen de lange koelietransporten een sterk bewakings-detachement.
Bij de verpakking moet rekening gehouden worden met de wijze van
dragen der koelies, die in verschillende streken geheel verschillend is.
Aan het gebruik van dit transportmiddel zijn dus vele bezwaren
verbonden.
Willen wij gebruik maken van lastdieren, dan moet daarvoor in
Indië zelf aanvulling gevonden kunnen worden, hetgeen onze keuze
beperkt tot paarden. Het inlandsch draagpaard is zeer klein en niet
bijzonder sterk, doch het beweegt zich gemakkelijk ook op moeielijke
paden, heeft weinig behoeften en is gehard. Het gewicht, waarmede
een draagpaard belast kan worden, is 60 KG., zoodat de draag
kracht 3 maal zoo groot is als die van een koelie.
Kan men in het land, waar de strijd gevoerd wordt, voldoende
groen voeder vinden, dan heeft het bezigen van paarden het groote
voordeel, dat voor hen geen voedsel behoeft medegevoerd te worden.
Doch zelfs al moet het voeder voor de paarden medegevoerd wor
den, dan nog blijft hun nuttig draagvermogen grooter.
Op twee paarden is een geleider voldoende, ook voor de verzorging.
In den Atjeh-oorlog heeft zich het geval voorgedaan, dat de paar
den schrikten door het vuren en er van door gingen. Dit euvel zou
echter dcor dressuur verholpen kunnen worden.
Dat paarden een alleszins bruikbaar transportmiddel vormen, is
bewezen in den Java-oorlog, in Boni, Atjeh, ter Westkust van Suma-
