was zeer gebrekkig en ofschoon de vivres over het algemeen vol
doende waren, moest de bereiding daarvan in de open lucht plaats
hebben, terwijl men voortdurend met regen en gebrek aan behoorlijk
brandmateriaal te kampen had (1).
De gevolgen bleven dan ook niet uit. Diarrhee en typhus, de
gewone metgezellen eener slechte voeding, vertoonden zich al heel
spoedig en hadden bij het einde der belegering bedenkelijke afme
tingen aangenomen. Toen, na de overgave van Metz, bet belegerings
leger op zijn opmarsch naar het Noorden en de Loire, goede kwar
tieren en eene rijke verpleging ten deel viel, verdwenen al zeer
Bpoedig bovergenoemde ziekten (2). Hoe de toestand dier troepen
zoude geworden zijn, als de onvoldoende verpleging langer had
geduurd, blijkt uit hetgeen de heer LaymannOberst Z. D. over die
zaak schrijft (3): „1st nun der Soldat langere Zeit auf das be-
„8chiankt, was er sich selbst kocht, so muss er bei der mangelhaften
„Ernahrung unter der Einwirkung der Strapazen sehr rasch herunter
„kommen, seine Leistungsfahigkeit sowohl wie seine Widerstands-
„kraft gegen Krankheiten müssen untergraben werden.
1) Ein neues Feld-Kochgescliirr für Soldaten, Arbeiter und Reisende. Bladz. 6. Abdruck
aus der Algemeinen-Militar Zeitung, Zernin 1896.
2) Opgave der sterfgevallen veroorzaakt door buikziekte (Ruhr) en typhus, gedurende
het gekeele verloop van den oorlog bij de korpsen, die deelgenomen hebben aan het
beleg van Metz in de maanden September en October 1870 (Engel. Die Yerluste der
Deutschen Armeen im Kriege gegen Frankreich 18701871^.
No. VAN HET
LEGERKORPS.
Augustus.
Septem
ber.
October.
November.
December.
Januari.
Februari
en later.
Toelich
tingen.
Ruhr.
Ty
phus.
Ruhr.
Ty
phus.
Ruhr.
i o3
!*-» 3
H rP
A
Ruhr.
i
1 CD
B js
o.
Ruhr.
3
H .c
ci-
Ruhr.
Ty
phus.
Ruhr.
on
3
H eC
P-
I
i
2
13
40
17
45
12
20
2
10
2
9
4
11
Het XIII
II
2
56
78
59
218
20
79
9
27
2
14
4
56
legerkorps
III
12
8
53
39
39
106
15
73
4
61
5
28
4
56
nam in
VII
16
2
65
38
82
96
38
103
5
47
5
24
5
60
October
VIII
21
5
56
44
33
68
20
47
4
33
3
!2
1
21
niet meer
IX
13
1
133
74
76
162
10
94
54
3
36
6
55
aan het
X
1
8
39
56
79
214
51
146
14
52
2
26
6
31
beleg
3e. Reserve Div.
1
3
11
10
10
36
7
32
3
18
12
1
10
deel.
XIII ("179 Div.
en 2eLandw. Div.)
Totaal
68
19
434
383
395
945
173
594
41
302
22
161
31
300
8) Militar "Woclienblatt 1891, 2e' Band. „Ueber das Kochen im Felde". Z. 1686.
