26
eene natuurlijke barrière. De Vaal, eene zijrivier van de Oranjerivier,
die de grens tusschen beide republieken vormt, scheidt den Zuid-
Oostelijken hoek van de Transvaal van Natal en vormt alzoo één der
zjjden van de wig, welke zich tusschen Oranje Vrjjstaat en Trans
vaal dringt. Aan de andere zijde der wig verheffen zich de Drakens-
bergeD, die mede eene natuurlijke en zeer lastig te overschrijden grens
tusschen den Oranje Vrijstaat en Natal uitmaken. Van Basoetoland,
Zuidelijk van Natal gelegen, wordt de Oranje Vrijstaat gescheiden door
de Caledoo, mede eene zijrivier van de Oranjerivier, welke laatste
grootendeels de Zuidelijke grens van den Vrijstaat vormt.
In het Westen grenzen aan het gebied der Boeren West-Griqualand
en Beetsjoeanaland, terwijl in het Noord-Westen en in het Noorden
de Limpopo de Transvaal scheidt van Beetsjoeanaland en Matabelaland.
Het aldus aan nagenoeg alle zijden door Engelsche koloniën be
grensde gebied der Hollandsche republieken vindt met de buiten
wereld een vrij ruime gemeenschap, althans naar die zijde, waar de
behoefte daaraan zich het meest doet gevoelen, dus naar het Oosten.
Tal van bergpassen verleenen hier den toegang tot Natal en daarmede
de communicatie met de zee. De voornaamste dezer passen is de
van Reenenspas, waardoor thans eene lijn ligt, die Bethlehem ver
bindt met Ladysmith. Naar het Noorden gaande, heeft men verder
den Muiiers-, den Sunday-, den Cundycleugh-, den de Beers- en den
Bothaspas, welke laatste leidt van Vrede naar New Castle, het ont
moetingspunt van drie belangrijke wegen. Daar toch komen behalve
de reeds genoemde nog de weg naar Majuba en die naar Utrecht samen.
Ten Zuiden van den van Reenenspas vindt men den Bezuidenhoutpas,
terwijl in het Oosten van de Transvaal door de bekende Komatipoort
verbinding wordt verkregen met de Portugeesche haven Lorenzo
Marquez (Delagoabaai).
Eene nagenoeg volgens de lengteas van het gebied der Boeren
aangelegde spoorlijn loopt van Pietersberg, in het Noorden van Trans
vaal, langs Rijkstroom, Pretoria, Natalspruit, Kroonstad, Bloemfontein
naar Springfontein, het punt waar de lijnen, van Port Elizabeth en
East London samenkomen. Heeft langs die lijn het verkeer met
twee voorname havens der Kaapkolonie plaats, de lijn, die dicht
langs de Westlijke grens der Boerenstaten loopt en Kaapstad met
