103
Ik behoef de meeste lezers van dit tijdschrift zeker niet mede
te deelen, dat een helder begrip omtrent klank en letter noodig
is, om in te zien, dat een verbinding van letters kan dienen
tot het afbeelden van één enkelen klank.
Met de letterverbinding ng stellen wij één klank voor; even
zoo met nj, djtj.
In den klank, afgebeeld met dj, hoort men wel iets, dat doet
denken aan d, maar geen d; wel iets dat veel lijkt op maar
toch geen j. Mag dus deze klank dj ons al een oogenblik in
de meening brengen, dat hij slechts de som is van twee andere,
bij nauwkeurig waarnemen bemerken we aldra, dat de samen
stellende deelen een zoo innige verbinding hebben aangegaan,
dat deze beschouwd moet worden als een nieuw geheel, één
nieuwe consonant.
Een dergelijke redeneering geldt voor ngnj, tj
Ons woord jongen bestaat dan ook zeer beslist uit de letter
grepen jo-ngenen niet uit jon-gen.
Zeer terecht heeft het Arabisch schrift voor elk van bedoelde
klanken één letter.
In vele Indonesische talen komen dergelijke innige klankcom
binaties voor van de nasalen met onmiddellijk volgende verwan
te consonanten. Zoo valt er in het Atjehsch waar te nemen,
dat mb, ndnjdjngg samensmelten tot geheel nieuwe klanken.
In het Mak. en Boeg. vindt men hetzelfde verschijnsel o. a. ten
opzichte van ngknggmp, mb. Ook in het Maleisch vereenigen
de nasalen to, n, ngnj zich met een onmiddellijk volgende
b, cl, g, dj, of pt, ktjtot verbindingen, mb, mp, nd, ntenz.,
welke beschouwd kunüen worden als geheel nieuwe klanken.
In deze klanken zijn de samenstellende deelen nog best te her
kennen hoewel vooral in West-Borneo het laatste deel der combi
natie soms moeilijk meer te observeeren is. Maar niettemin hebben
de beide deelen zooveel van eigen natuur en karakter verloren,
dat zij samen een verbinding vormen met nieuwe eigenschappen.
Het is een leemte in mijn boek, dat ik bij de behandeling
der klankleer niet op deze zaak gewezen heb.
Bij de consonanten had ik onder de gutturalen naast ng, k
