4
de vele Engelschen, die onder de Boeren verkeerden en vrees
voor verraad niet ijdel maakten, van de weifelmoedigen onder
de bevolking, van de velen ook, die in stede van te helpen
slechts last hebben berokkend, van 't groot aantal dergenen,
die evenmin als de Tommy uit de city voldoende gehard waren
tegen 't leven te velde, enz. Het zou niet moeielijk vallen de
eeks der voor de federalen nadeelige factoren belangrijk te ver-
grooten. Hij, die kennis heeft genomen van wat de dagbladen
omtrent de inwendige toestanden in de republieken wisten te
verhalen, zal als wij wel tot de overtuiging zijn gekomen, dat
de Regeeringen beider gemeenebesten maar al te vaak te kampen
hebben gehad met onwil, naijver en zelfzucht, en dat volstrekt
niet alle Boeren aanspraak mochten maken op de aan vergoding
grenzende sympathie van de beschaafde wereld.
Doch keeren we terug tot de feiten. Daags na de bezetting
van Bloemfontein werd de generaal Pretyman benoemd tot mili
tair gouverneur der stad en door hem in die functie eene
proclamatie uitgevaardigd waarbij de bevolking van Bloemfontein
en omstreken op poene van verbeurdverklaring harer goederen
werd aangemaand de wapenen in te leveren.
Het gevolg dezer proclamatie was, dat binnen weinige dagen
een duizendtal geweren, voor het meerendeel van inferieure
•qualiteit, bij de militaire autoriteit werden ingebracht. De meer
moderne geweren had men achtergehouden, zoodat het resultaat
van den maatregel onbevredigend mocht heeten en zeker niet,
zooals de Engelsche pers het deed voorkomen, wees op de lust
om zich te onderwerpen.
Yan meer belang en veel verder strekkend was de proclamatie
vóór 't einde der maand Maart door Roberts aan de bevolking van
den Vrijstaat gericht. Deze proclamatie in de Engelsche en de
Nederlandsche talen opgesteld, zullen we hier in extenso laten
volgen, omdat zij terecht als een staaltje van verkrachting
van het volkenrecht is gebrandmerkt.
„Daar de Britsche troepen onder mijn bevel den Oranje-Vrij
staat zijn binnengerukt, acht ik het mijn plicht aan alle bur-
„gers de reden van onze komst bekend te maken, alsmede alles-
