244
haar spoorwegvracht voor onvermogende vluchtelingen verlaagde
en ook aan de Z-A.S-M. voorstelde hierin te deelen.
Deze weigerde echter op grond, dat er voorloopig geen reden
was om aan te nemen, dat het in Johannesburg onveiliger zou
zijn dan in eenige andere plaats in Zuid-Afrika.
In September begon de exodus belangrijk te worden en was
het sterkst toen na de oorlogsverklaring alle Engelschen in het
land, die geen vergunning tot blijven konden krijgen, binnen een
week het land moesten verlaten.
Ook de gekleurde Britsche onderdanen, zoogenaamde koelies
uit Eng. Indië en Kaapsche bastaards, moesten vertrekken.
Toen de mijnen ophielden te werken, deed zich de dringende
noodzakelijkheid voor de vele duizende Kaffers, die daardoor werk
en broodeloos werden, en zeer licht tot plundering en roof zouden
overgaan, zoo snel mogelijk over de grenzen te brengen.
Onderstaand staatje geeft eenige cijfers van blanken en kleur
lingen, die in de maanden Sept. en Oct. tot den 19en naar de gren
zen werden vervoerd:
le kl. 2e kl. kleurlingen (1) Totaal.
September. 3399 10347 19775 33521
Tot 19 Oct. 2472 16433 78565 97470
5871 26780 98340 130991
te zamen 130991, waarvan ongeveer 53000 blanken en 78000
kleurlingen. In gewone tijden is het totaal aantal personen, die
het land verlaten, ongeveer 9000 per maand. In aanmerking ne
mende, dat dit buitengewoon personenvervoer gedeeltelijk samen
viel met de mobilisatie en het vervoer der burgers naar de grenzen,
is het zeker niet te verwonderen, dat ons aantal rijtuigen geheel
onvoldoende was, zoodat de menschen ook in open vee- en bakwa-
gens geplaatst moesten worden.
Daarbij werd getracht de blanke vrouwen in de rijtuigen onder
te brengen en in de andere wagens de blanken afzonderlijk te
houden.
Toch zag men dikwijls wagens dichtgepakt met menschen, die
alle denkbare tinten vertoonden, tusschen het zuiverste blank en
het diepste zwart.
1) In reehtstreeksch verkeer met de Kaapkolonie worden ook blanken in de kleurlin
genklasse vervoerd.
