348
het onderricht aan de manschappen dus niet op den voorgrond
treden, maar toch zou ook hierbij meer moeten worden gelet op
de omstandigheid, dat we in den soldaat te zien hebben een met
rede begaafd wezen. Die rede, geest of ziel van den man moet
te werk gesteld worden bij elke oefening; anders treedt verve
ling in, die op bedenkelijke wijze de gezondheid van de ziel on
dermijnt, om er niet van te spreken, dat dergelijke oefeningen
voor de ontwikkeling van het denkvermogen van nul en geener
waarde zijn. Steeds moet de man bij thuiskomst kunnen den
ken iets bepaaldelijk te hebben verricht, of ten minste hieraan
deel gehad te hebben. Kan hij dit, hoewel met den besten wil
bezield, niet, zoo ware het voor 's mans geest beter geweest, de
oefening niet te hebben gehouden.
Behalve de beginselen waarop zij steunt, omvat de methode
nog den Leervorm en den Leertoon.
De leervorm. Hieronder verstaat men de wijze, waarop de
leerstof het best tot eigendom van den man gemaakt kan worden.
Het zou ons te ver voeren wanneer we hier eene gedetailleer
de beschrijving moesten geven van de verschillende vormen, die
er bestaan, om dit doel te bereiken. Alleen tot dien vorm, welke
ons het meest geschikt voorkomt voor het geven van militair
onderwijs, zullen wij ons bepalen.
Deze leervorm moet zijn de mededeelende.
Mededeelend is hij wanneer de leerstof, 't zij door aanschou
wing, 't zij door het woord van den onderwijzer den man getoond
wordt, met het doel, dat deze het aanschouwde of het aange
toonde langs den weg der zinnelijke waarneming in zich opneemt.
Om den man b.v. achter een terreinvoorwerp tegenover vijan
delijk vuur gebruik te leeren maken van zijn geweer, geschiedt
bij den mededeelenden leervorm door aanschouwing, omdat de
onderwijzer hierbij door vóór te doen den man laat zien aan
schouwen wat van hem verlangd wordt.
De mededeelende leervorm door het woord kan geschieden dom
ineer lang achtereen te spreken, dus in den trant van een voor
dracht, dan wel door het spreken af te wisselen door het doen
van vragen. De leervorm door middel van een voordracht is
natuurlijk het moeielijkst, daar er een soort talent voor ver-
eischt wordt, waarover niet ieder, zelfs bij de beste opleiding,
