23
doch werden te langzaam uitgevoerd. Het lijdt geen twijfel of
Joubert's hooge leeftijd heeft op zijn doortastendheid een min
der gunstigen invloed uitgeoefend. Dat gemis aan energie heeft
met zijn bekende gevoelens voor wat Engelsch was, aanleiding
gegeven, dat 't vertrouwen in hem langzamerhand begon te
tanen. Joubert toonde zich niet de heftige patriot, dien men,
vooral in die dagen, noodwendig in hem zien wilde. Goed va
derlander, was hij gematigd, erkende hij 't goede wat van de
Engelschen te leeren was en kwam daarvoor openlijk uit. Ten
onrechte heeft men den man, die zich ondanks zijn hooge jaren
de ontberingen van een veldtocht ter wille van de heilige zaak
der vrijheid getroostte, van verraad beschuldigd. Toch is 't ver
klaarbaar, dat zijne politieke tegenstanders hem dien smet heb
ben aangewreven. Het gemis aan doortastendheid, de viees te
veel te zullen wagen, weifelmoedigheid als ingrijpen noodig was,
dit alles maakte den indruk alsof Joubert den vijand in de kaart
wilde spelen. En toch, we herhalen het met den meesten na
druk, Joubert had zijn land te lief om willens en wetens tegen
de belangen daarvan te handelen. Hij was de denker, die met
bewonderenswaardige helderheid de plannen ontwierp; de uit
voering daarvan was echter aan anderen beter toevertrouwd.
Op uitdrukkelijk verlangen van den stervende werd Louis Botha,
de veldheer in den huidigen oorlog geschoold, door den Volks
raad tot vervanger van Joubert aangewezen. Zijne bekwaam
heden waren in den kamp om de Toegela schitterend geble
ken en door mannen van naam op militair gebied loffelijk
erkend.
Roberts drukte ook namens het leger bij de Regeering der
Z.A.R. zijn leedwezen uit over het verlies, dat de Boeren
in hunnen generaal hadden geleden, terwijl hij van zijn voistin
de opdracht ontving om aan de weduwe betuigingen van ïouwbe-
klag te zenden. Jammer, dat Roberts, die toch daardoor, even
als bij de capitulatie van Cronjé, blijk had gegeven een open
oog te hebben voor ware krijgsmansdeugd, zich later in zijn
wanhoop over het hardnekkig verzet der Boeren, liet vei leiden
tot handelingen, welke hem het aureool van edelmoedigheid
