423
Is eenmaal liefde voor hooger gevoel ingeboezemd, alsdan volgt
geestdrift van zelf. Dan zullen geen woorden zoozeer, maar meer
het voorbeeld van den aanvoerder aansporen tot groote daden.
Dan is er een fond gelegd tot zedelijkheid, oppassendheid en matig
heid. Liefde voor hooger gevoel helpt meer tegen dronkenschap
dan de strengste straffen, omdat zij preservatief werkt. Men
zal ons wellicht tegenwerpen, dat het gehalte van onze fuseliers
nog niet zoo hoog staat, dat we hen met kans op succes boven
bedoeld onderwijs kunnen laten volgen. Behalve, dat we zou
den kunnen zeggen, dat het aan ons is dat gehalte zoo hoog te
brengen, deelen wij deze zienswijze ook geenszins. Wij vermee-
nen den Indischen militair van den tegenwoordigen tijd te ken
nen, en ons idee is, dat het gros zeer vatbaar is voor hooger gevoel.
Het is hierbij als overal, te veel wordt naar het slechte van een
deel gezien, en daaruit een oordeel voor het geheel gedistilleerd.
Natuurlijk dat dit oordeel ongunstig wordt. Door het op den
loop gaan van één notaris raakt het geheele notarisambt in dis-
crediet. Het maar op goed geluk schrijven in couranten, enz. over
de „verdorvenheid" van ons Leger, draagt er het zijne toe bij om
dat ongunstige oordeel te blijven handhaven. Zeer goed weten
we, dat niet allen zedelijk hoog staan. Wij hebben te doen met
op het oog ruwe klanten, door hun jeugd nog vol vuur en daar
bij door opvoeding niet of slecht geleid. Maar de kern is veel
al goed, en het staat maar aan ons om deze te ontbolsteren.
Echter, nog iets. Laten we met de schil, niet die kern 's mans
individualiteit beschadigen. Nog eens moeten we daarop terug
komen. Gelijk bij elk individu, kan men ook bij elk volk een
trek, een aard ontdekken, die we de individualiteit, het naturel
van dat volk kunnen noemen. Nu, het naturel van ons volk
bestaat in liefde voor de vrijheid en warsheid van gelooven op
gezag. En dit vinden we, hoe kan het anders, in ons Leger terug.
Dat naturel te breken is noch mogelijk noch wenschelijk. We
zagen het reeds, de opvoeding wordt mogelijk geacht, doch niet
dan nadat men de individualiteit als basis er voor aanneemt.
Daarop moet worden voortgebouwd. Wij hebben deze te leiden
in onze richting. Met drillen is die vrijheids- en onafhankelijk
heidszin niet te vormen, en liefde voor hooger gevoel is op ge
zag niet te verkrijgen, 's Mans gevoelvermogen, met die vrijheids-
