481
bovendien, dat de proef al spoedig als mislukt zal zijn op te
geven. De bemoediging, die schrijver put uit het feit, dat het
met de Krijgsschool en de H. B. S. voor meisjes óók niet ter
stond wilde vlotten, kan ik niet deelendaarbij was niet de oor
zaak in het spel, die de poging, om een instituut van inl. of
ficieren in het leven te roepen, zou doen schipbreuk lijdende
onoverkomelijkheid van het bezwaar, gelegen in al te moeilijke
voorwaarden, al dadelijk bij de oprichting vastgesteld.
De schrijver geeft verder eenige cijfers, die aantoonen, dat het
verlangen naar middelbaar onderwijs in de inl. wereld tot heden
niet bijster groot is gebleken, maar hij erkent daarbij, dat de
ouders ook niet veel reden hebben, om dat verlangen bij hunne
kinderen aan te kweeken, niet alleen wijl het bezoeken van de
H. B. S. den leerling weinig voordeel belooft, maar ook omdat
hij, in de inl. wereld teruggekeerd, zich daarin niet meer op
zijne plaats kan gevoelen. En op de volgende bladzijde (392)
betoogt de schrijver, dat het uitzicht op den officiersrang op den
inlander van aanzienlijke geboorte zeker veel aantrekkingskracht
zal uitoefenen. Toch meent hij uit diezelfde cijfers te mogen
afleiden, dat de aanloop naar eene inl. K. M. A. in den aanvang
niet groot zal zijn. Ik acht deze statistische gevolgtrekking
wel wat gewaagd; de cijfers zijn laag wijl het genieten van
middelbaar onderwijs geen voordeel geeft, ja zelfs als een straf
is te beschouwen 1)zij zullen laag blijven als het blaadje geheel
is omgekeerd. De statistiek, zoo meen ik, kan hierbij niet te
pas worden gebracht; die geeft alleen betrouwbare gegevens
1) "Welk nut heeft een zoodanige ontwikkeling van den Javaan in de tegenwoordige
conditie: tot niets dienende, zeer hinderlijke ballast; de tergende keukengeur, die op
stijgt naar het cachot van den tot den hongerdood veroordeelde eene ontwikkeling, voor
den Javaan even dienstig of ondienstig als voor den Amsterdamschen proletariër, alleen
geschikt om hen zich ongelukkiger te doen gevoelenDe eerste de beste Eu
ropeaan met de beschaving van een Nes-bewoner en een intellect, dat zelfs het lager onder
wijs niet omvatten kan, waant zich hemelhoog verheven boven den meest ontwikkelden,
aanzienlijksten inlander en doet dat gevoelen, weerzinwekkend voor den fijngevoeligen
Javaan en dieper, naarmate hij zelf lager staat maar het bruine maske weerspiegelt
niet. Een volk, waarvan het beste, het heerschende deel voortdurend zóó ondergaat, is
niet nader te brengen.
Blijf in uw rol, Nederland! handhaaf de duisternis tot geluk van uw pleegkinderen,
ofgeef licht zonder korenmaat tot grooter geluk, ook voor U zelve.
Dl. I, 1091. 33
