137
„door de zorgen van het Moederland worden gevuld, èn op de aan
schaffing van de noodige transportmiddelen voor de treinen
„Deze transportmiddelen moeten de in het land gebruikelijke
„voertuigen zijn, omdat deze als 't ware de kinderen van het kli—
„maat en van de wegen zijn. Deze voertuigen zijn de groote
„vierradige ossenwagens met 2000 K.G. en tweeradige karren met
„1000 K.G. draagkracht. Zwaar van bouw en onhandig, bezitten
„zij toch een buitengewoon weerstandsvermogen. In alle deelen
„van de Kaapkolonie zijn zulke voertuigen te vinden. De behoeft»
„er aan is groot, want naast de verplegingsmiddelen moeten muni-
„tie en alle krijgsbenoodigdheden voor de troepen worden vervoerde
„Men krijgt eene voorstelling van de behoefte aan wagens,
„wanneer men hoort, dat generaal Bulier bij zijne operatie naar
„den Spionkop 5000 wagens meevoerde 1). Voor de bespanning
„dezer 5000 voertuigen zijn gemiddeld 80000 trekdieren noodig,
„want men rekent, dat voor een wagen 20, voor een kar 10
„ossen (c.q. muildieren) noodig zijn om ze te kunnen trekken.
„Onder de 5000 wagens van Buller kunnen er ook geweest zijnr
„die dienden tot vervoer van water, bestemd voor de troepen,
„want al hadden ook de rivieren en beken water genoeg, dan
„kan de troep toch niet aan die stroomen en stroompjes blijven
„hangen, maar moet hij zich daarvan tijdelijk kunnen vrijma
ken. In de winterperiode zijn waterwagens in het geheel niet
„te ontberen. Slechts rivieren als de Vaal- en de Oranje-rivier
„hebben dan water en overigens vindt men het slechts in de
„natuurlijke en kunstmatige bronnen van het land. Groot is
„het aantal dezer bronnen niet. Handelaren, jagers en reizigers
„zijn afhankelijk van die bronnen. Zij kunnen niet overal waar zij
„wenschen, halt houden, maar zij moeten van bron tot bron gaarn
„Waar is het dichtst bijzijnde water?" is de vraag, die ik reeds on
telbare malen op mijne reizen heb moeten beantwoorden. Een be
velvoering, die voor een nauwkeurige voorbereiding zorg draagt,
„zou het aantal dier bronnen op de étape lijnen kunnen ver
meerderen; zij moet het onder alle omstandigheden op de groo-
„tere étape stations doen om in zekeren zin watermagazijnen
„te scheppen. Zonder deze magazijnen is eene offensieve ope-
(1) Hier bevindt schrijver zich op een dwaalspoor, zooals uit het navolgende zal
blijken.
