349
invloed moest zijn op de samenstelling der tegen de sterkte aan
te voeren troepenmacht, terwijl eindelijk de colonne voor de-
verkenning gebezigd niet sterker was dan noodig kon zijn. Ar
tillerie nam de generaal niet mede, omdat bij de geiinge kennis,
die men van het terrein bad, dit wapen der colonne meer tot
last dan tot nut zou kunnen strekken. Dat dit laatste inder
daad het geval geweest zou zijn, bleek eerst toen de verkennings
colonne reeds op marsch was, evenals het reeds ontruimd zijn
der sterkte.
Pasempa viel den onzen zonder slag of stoot in handen, het
geen veilig beschouwd mag worden als een gevolg van het ener
giek optreden des bevelhebbers, wiens handelingen bewezen
hadden, dat hij de bevrediging van het Bonische rijk onverzet
telijk wilde. Het snelle en krachtige ageeren van af den aanvang
der expeditie tot op het toenmalige tijdstip, het schrijven aan
de kiesheeren, waaruit bleek de geneigdheid om zoo mogelijk
zonder bloedvergieten tot zijn doel te geraken en de onmiddellijk
op het onbevredigend resultaat dier proclamatie gevolgde actie,,
dat alles liet niet na eene voor ons gunstige wijziging te bren
gen in de gezindheid der bevolking. Wel moet niet uit het
oog worden verloren, dat de houding der koningin mede als een
der factoren, en niet de minst belangrijke, die op den gang van
zaken invloed hadden, aangemerkt mag worden, maar zou de
daardoor verwekte tweedracht ons iets gebaat hebben als even
krachteloos was gehandeld als in 1859?
Pasempa, dat bij gebrek aan de daartoe noodige middelen door
de verkenningscolonne niet vernield kon worden, werd aan de
vlammen prijsgegeven. Het is bekend, dat generaal van Swieten
in het algemeen wars was van brandstichten. Dat hij zich niet
overgaf aan ziekelijke philanthropie bleek wel uit de wijze
waarop hij te Pasempa te werk ging. De versterking te doen
bezetten stemde niet overeen met zijne verdere plannen, haar
ongedeerd den vijand terug te geven ware eene verregaande dom
heid geweest (op kleiner schaal meer dan eens op Atjeh ver
toond), vernielen was voor 't oogenblik althans niet doenlijk,
verbranden was het eenige, dat restte. Vóór daartoe werd
overgegaan, was van de sterkte eene schets gemaaktdeze kon
mogelijk nog eens nuttig blijken.
