384 -
zich niet voor 9 uur n. m. te Luisana bij den kolonel melden.
Een van de stukken was nog tot Majayjay getrokken, maar
voorbij die plaats werden de paden onbruikbaar voor alle soorten
van voertuigen. Kapt. van Deusen kwam hierbij een muildier
te kort, dat uit fourageeren gezonden was. Door zijn eigen
ïijpaard als munitiedraagdier in te deelen, werd hierin voorzien.
Van Luisana werd naar Pagsanjan gemarcheerd onder herhaalde
schermutselingen met den vijand. Om Pagsanjan te bereiken
moest door middel van een uit kleine inlandsche schuiten samen
gestelde pont eene diepe rivier worden overgestoken. Daar het on
mogelijk was de muildieren op die pont te krijgen, liet men ze
zwemmen, terwijl het materieel en de tuigen op de pont weiden
overgebracht.
Den 25en Januari werd het eindpunt der excursie, Santa Cruz
aan de Laguna de Bay bereikt. Van hier ging kapt. Van Deusen
den 9en Februari d.a.v. naar Manila en daar er verder voor hem op
de Philippijnen niets te doen was, scheepte hij zich den 6tn Maart
in om naar het vaderland terug te keeren.
Op grond van zijne ondervinding besluit kapt. Van Deusen tot
het volgendeHij stelt op den voorgrond, dat hij het nieuwe
materieel op Luzon aan de zwaarste proeven heeft onderworpen.
In velerlei opzicht toch werd het onder buitengewone omstandig
heden gebruikt. Het doorgetrokken terrein is zeer moeilijk begaan
baar; volgens zeggen van cavalerie-oflicieren, die ook Noord-Lu-
zon bezocht hebben, is het Zuidelijk deel het moeilijkste van het
eiland. De bedieningsmanschappen wisten niets van het mate
rieel af; zelfs had geen van hen ondervinding omtrent draag-
dieren en alles wat daaronder behoort. Vele muildieren waren
niet gewend te dragen en niet geacclimatiseerd, terwijl ze slechts
sedert kort ontscheept waren. Hieruit moge men de gevolg
trekking maken, dat, indien het materieel onder zulke omstan
digheden voldeed, het evenzeer zal voldoen aan de gewone eischen
door den dienst gesteld.
Kanonaffuit en munitie. Kanon en munitie voldeden zeer goed.
De inrichting om vuurmond, affuit en as aan elkaar te ver
binden, is eenvoudig, gemakkelijk te begrijpen en toch zoo stevig,
dat de verbinding niet licht onklaar raakt. De door kapt. Van
Deusen meegenomen stukken werden voortgetrokken over rotsen
