659
•die de zaden moet uitstrooien, waaruit zelfbeheersching en zelf
veredeling ontkiemen. Niet alleen in naammaar inderdaad moet
de zedelijke vorming voorlaan de grondslag zijnwaarop de geheele sol
daten-opleiding berust (1). De Godsdienst moge voor den eenvoudig-
geloovige nog steeds een krachtig schild zijn tegen de verzoeking,
men zal niet kunnen ontkennen, dat bepaalde leerstellingen voor
een massa ernstige menschen hunne beteekenis hebben verloren,
en dat zij ook in het leger niet genoeg meer bij machte zijn
den wil om rein te leven, naar eisch te schragen en te versterken.
En ten slotte een ernstige waarschuwing. Zoo langzamerhand
dreigt het streven om het zedelijk peil van het leger te verhoogen
zich te concentreeren in den wensch om het kazerne-concubinaat
op te heffen. Maar laat men zich op dat doel niet blind staren
Het maatschappelijk leven van den soldaat in Indië bevat gevaar
lijke kiemen tot degeneratie. De scheeve verhouding, waarin
hij staat tot de hem omringende samenleving is oorzaak, dat
het bestaan buiten de kazerne alle opgewektheid mist, en dat
eentonigheid en verveling er voor in de plaats treden. En
daardoor ontstaat het gif van prostitutie en dronkenschap. Het
concubinaat is, wel verre van nadeelig, onder deze omstandig
heden een zeer heilzaam tegengif. Dat men dit moge bedenken
alvorens te gaan medewerken aan een ontijdige en plotselinge
■opheffing!
Ducimus.
(1) We verwijzen hier naar ong opstel .Militaire opvoedkunde" voorkomende in dit
tijdsohrift 1901. No. 5, 6 en 7.
