- 232
De invloed van die hooge temperaturen wordt aan de kusten
vrij wat gematigd door de dagelijks waaiende zee- en landwinden
en in de binnenlanden door de grootere hoogte van den bodem
boven de oppervlakte van de zee. Slechts in de laaggelegen
streken, ver van de zee verwijderd, b.v. de vlakte van Banjoe-
mas wordt de hitte door niets getemperd.
Of die hooge temperaturen beter of minder goed worden ver
dragen, hangt voornamelijk af van den vochtigheidstoestand van
de lucht. Van dien vochtigheidstoestand krijgt men geen beeld
door het bestudeeren van den gemiddelden jaarlijkschen regenval.
Nam men dezen tot grondslag, dan zou de warmte te Soerabaja
1800 mM. regenval) lichter te verdragen zijn dan te Buiten
zorg 5200 mM. regenval). Het tegendeel is waarde damp-
spanning in de atmosfeer te Soerabaja is veel grooter dan te
Buitenzorg. Over 't algemeen wordt eene hooge temperatuur
beter verdragen, naarmate de dampkringslucht verder van haar
verzadigingspunt verwijderd is. Eene temperatuur van40°C. te
Tunis is dragelijker dan de vochtige warmte van 28°C. te Sai
gon.
De hoogte van een plaats boven den zeespiegel, de onmiddel
lijke nabijheid van hooge bergen, oefenen grooten invloed uit op
de dagelijksche temperatuurswisselingen. Die invloed doet zich
vooral des avonds en des nachts gevoelendan waaien daar dik
wijls gure winden. Ik wijs slechts op Malang, de vallei van
Ambarawa, op Selimoen en Indrapoeri in de Atjeh-vallei.
De door de meteorologie verstrekte temperatuursopgaven zijn
gemiddelden van temperaturen, waargenomen in de schaduw
en buiten den wind. Warmtestraling en zonneschijn worden
daarbij geëlimineerd. Toch leggen deze factoren groot gewicht
in de schaal. Zoo vermeldt o. a. Wiener, dat bij een schaduwtem-
peratuur van 29.5° C., de vrij opgehangen thermometer 35.5°C.
aanwees. Op een zwarte officierskap bleek de temperatuur 48.5oC
te bedragen. Bij eene schaduwtemperatuur van 26°C. constateerde
hij o.m. onder een officierskap eene temperatuur van 47.9°C. Ook
Hiller vond onder dergelijke omstandigheden, dat de temperatuur
onder den helm van eenen fuselier 42.2°C. bedroeg.
Meteorologie en hygiëne gaan van een verschillend standpunt
uit. Uit hygiënisch oogpunt hebben gemiddelden slechts betrek-
