- 336 -
zijn, dat in ieder korps, instede van éénheid, wat meer merkbaar
ware: de individualiteit van de 4 kapiteins.
In 't voorgaande ligt mijne meening omtrent den aard van
het gezag.
Buiten hetgeen de reglementen bepalen (ik zeg niet in strijd
er mêe) mag alleen gegaan worden om utiliteitsredenen dan wel
om redenen, waarvan 't gezond verstand zich rekenschap geeft,
niet„omdat het altijd zoo geweest is." Afwijkingen van wat
in de algemeene d.i. Jwpw-maatschappij geldig is, moeten steeds
hunne motiveering vinden in militaire d.i. abnormale noodzaak.
Dat abnormale is gelegen in onze opvoeding tot den oorlog. Overi
gens zette men exclusiviteit zooveel mogelijk ter zijde.
Bij alle opvoeding worde er naar gestreefd het begrip omtrent
plicht te verhelderen; men verlieze er het menschelijke in den
mensch niet bij uit het oog. Men moedige ijver aan, doch
leide vooral ook dien ijver in de goede richting. Het aankweeken
van een gevoel van gemeenschap is voor de discipline van hoog
belang. Elk soldaat moet er in het gevecht van doordrongen
wezen,dat officieren en kameraden hem, hoe 't ook loopen moge,
nimmer aan zijn lot zullen overlaten. Zonder dat besef is een
goede discipline niet denkbaar.
Ten onrechte willen velen in den militairen dienst het gezond
verstand buiten rekening laten. „Er is," zeide mij eens eimand,
„zoovéél absurds in het militaire, dat je er met redeneeren niet
aan moet tornen, dan blijft er niets meer over, dan vervloeit
allesMet gezond verstand is een massa in 't militaire, is
't heele militaire niet te verdedigen, dht moet je er buiten
houden, wil je goed officier blijvenZoo'n opinie kan ik
niet deelen: indien ik moest gelooven, dat het militaire leven
en het gezond verstand niet met elkander waren te verzoenen,
dan zou ik me diep ongelukkig voelen, dan bleef ik niet langer
officier dan hóóg noodig
De wijze, waarop tucht moet worden gehandhaafd, is niet over
al dezelfdede reglementen hangen, behalve van de taak, welke
het leger vermoedelijk te wachten staat, af van volkseigenaar
digheden. In Europa worden de legers meer en meer het ge-
