487
Dit blijkt ait het volgende;
Gaan wij in figuur 2 Plaat XIII de beweging van een doel
na. Stel S ons eigen vaartuig, D de vijand, loopt D in de rich
ting Di q met een snelheid van Di q Meter per minuut en S
in de richting S p met een snelheid S p per minuut, dan kunnen
wij dit geval beschouwen, alsof ons schip S stil lag, en Di zich
beweegt in de richting Di b volgens de resultante van Di q en
Di a evenwijdig en tegengesteld aan S p en wel met de snelheid
Dt b per minuut. Het doel zal dus achtereenvolgens komen
in Di D2 D3 welke afstanden de afstandmeter wezenlijk
meet; de lijn Di b passeert S in D3 op den kortsten afstand, is
daar raaklijn aan den cirkel met straal D3 S en de verschillende
afstanden zijn dus de secanten van den kortsten afstand.
Afstanden-Mok.
Door den ondergeteekende is een afstanden-klok ontworpen,
welke op het bovenstaande gebaseerd is.
Meet men met den afstandmeter 2 maal den afstand tot het
doelterwijl men tevens het tijdsverloop opneemt—en zet die op
een planchet met de peilingen af, dan verkrijgt men èn vaart
van het doel èn richting, èn, door een lijn door de twee verkregen
punten te trekken, ook kortsten afstand tot het doel. Het doel en
het schip zullen zich gedurende den strijd wel met eenparige bewe
ging verplaatsen; op de lijn Dt b worden dus in gelijke tijden gelijke
wegen doorloopen. Vervaardigt men nu een uurwerk, waarvan
de wijzerplaat beweegt onder een stilstaanden wijzer en voorziet
den omtrek dier plaat van tanden, welke op een heugel werken,
dan verkrijgt die verticale heugel eene eenparige beweging.
Door een slinger met veranderlijke lengte aan het uurwerk te
geven, kan men dien heugel verschillende snelheden geven, en
wel zoodanig, dat eene daling of stijging van den heugel over
eenkomt met een zeker aantal Meters met een gegeven vaart
in een minuut doorloopen (zie fig 3 Plaat XIII.)
Een losse secanten-liniaal, bestaande uit een verdeelde liniaal,
welke slingert om een pivot C, boven aan den heugel bevestigd,
dient om den afstand tot het doel aan te geven. De aflezing
geschiedt door de aanwijzing der secanten-liniaal af te lezen ter-
hoogte van een pen, welke gestoken wordt in een der gaten van
