250
Als men, alvorens in batterij te kunnen komen, eerst de stukken
nog geheel in elkaar moest zetten, dan zou zeker iedere colonne
commandant het recht hebben zich te beklagen over de lang
zaamheid, waarmee de artillerie aan zijn bevel om in batterij
te komen gevolg geeft. Dit in elkander zetten duurde ook bij
de door koelies gedragen sectie veel te lang, iets dat wel gedeel
telijk, maar wij vreezen toch niet geheel, aan de weinige samen
werking van kanonniers en koelies te wijten was.
Aldus is de mensch als eenige draagkracht evenmin aanbe
velenswaardig als paard of muildier, maar wij gelooven wel,
dat hij in vereeniging met 't muildier zeer goed gebruikt kan
worden. Als men per stuk 2 muildieren als trekkracht en,
zoo noodig, als draagkracht voor de affuit en 6 koelies waarvan
2 ter aflossing als draagkracht voor 't kanon indeelt, dan krijgt
men een geheel, waarin de nadeelen zooveel mogelijk zijn ver
meden en de voordeelen zooveel mogelijk vereenigd zijn. Wij
stellen ons hierbij voor, dat er langs de wegen getrokken wordt
en dat, zoodra men het terrein in gaat, 't kanon door de koelies
gedragen en de affuit beurtelings door de muildieren getrokken
wordt. Men heeft dan alle voordeelen, zooals die boven zijn
uiteengezet, maar zonder de nadeelende kans op ongevallen
is verminderd in plaats van vermeerderd, doordat er maar 2
muildieren per stuk zijn; in drassige terreinen behoeft men niet
meer voor het eene, nagenoeg altijd beladene, muildier per stuk
te vreezen en eindelijk kan van ieder goed gedeelte van den
weg gebruik gemaakt worden om het geheele stuk te trekken,
want de koelies kunnen heel gemakkelijk even 't kanon in de
tappannen leggen om het desnoods een oogenblikje latei ei weei
uit te nemen.
Deze laatste mogelijkheid behoedt ook de koelies vooi te
groote vermoeienis en wij gelooven, dat in velband hiermede
het gewicht van 't stuk zeker op 120 K.G. gesteld kan worden,
te dragen door 4 koelies met nog 2, die de andeien beurtelings
aflossen. Men moet hierbij ook in aanmeiking nemen, dat bij
iedere halte, zooals die bij de colonnes herhaaldelijk voorkomen,
de koelies in tegenstelling met de muildieren, van de rust kunnen
gebruik maken door hunnen last even neer te leggen, teiwijl
men eindelijk deze dragers bij opvolgende marschdagen kan
