388
bijwoonde, is door het gevoerde debat één stap van zijn overtuiging
afgebracht, één stap nader gebracht tot de meening van zijn tegen
standers? Wij, voor ons, gelooven niemand. Daartoe was het debat
niet vruchtdragend genoeg. Meen niet, lezer, dat wij hier als bet
weter willen poseeren, meen niet, dat onze hier volgende opmer
kingen ten doel hebben om het door de sprekers geleverde werk
en de door het bestuur aangenomen houding te verkleinen, dit zij
verre van ons. Ons eenigste doel is om te wijzen op de fouten, die
on zes inziens begaan zijn, in de hoop daardoor een waarschuwende
stem voor volgende bijeenkomsten te doen hooren. Wij zetten dan
ook op den voorgrond, dat de avond een onderhoudend karakter
heeft gedragen en dat er onzes inziens slechts weinigen geweest
kunnen zijn, die niet met genoegen aan dien avond terugdenken.
Ook het gedrukte verslag is zoowel voor hen, die tegenwoordig
waren, als voor hen, die de bijeenkomst niet konden bijwonen, wel
waard om ter hand te worden genomen en na lezing eens ernstig
overdacht te worden. Dit gunstige oordeel neemt echter niet weg,
dat de verschillende sprekers meer hadden kunnen leveren en dat
er in de zaal nog tal van personen aanwezig waren, die het debat
vvoov een oplossing" der brandende quaestie vruchtbaarde] hadden
kunnen maken. Dat dit niet geschiedde is voor een deel ook aan
het bestuur te wijten, dat voor een betere „wise en scènehad
moeten zorgen.
Een groote reden, waarom de avond ons niet leverde, wat hij had
kunnen leveren, moet ook gezocht worden in den betrekkelijk kor
ten beschikbaren tijddit zal vrijwel altijd het geval zijn bij na-
avond bijeenkomsten hier in Indië. Toch gelooven wij, dat er meer
met den tijd gewoekerd had kunnen worden. Zou het in het alge
meen niet mogelijk zijn vergaderingen als deze, waarvan 4 a 6 in
een jaar zullen plaats vinden, precies op tijd te doen aanvangen.
In het onderhavige geval waren dan 20 minuten gewonnen gewor
den. De tweede rede van den heer Bense duurde, geloof ik, over
het uur en hoewel zij, die den redenaar, want Bense is voor open
baar spreker als het ware in de wieg gelegd, volgden, niet merkten,
dat de tijd zoo voortspoedde, de voorzitter deed zulks wel en achtte
het noodig hem te verzoeken zich te bekorten. Toen werden ook
anderen opmerkzaam en terecht vroeg men zich later af, waarom
trad het bestuur niet eerder met dat verzoek tusschen beide. Ware
